Η παραγραφή οφειλών στον ΕΦΚΑ έχει ως το τίμημα τη συναίνεση του ασφαλισμένου στην αποποίηση ασφαλιστικού βίου. Με την ενεργοποίηση του άρ. 6 ν. 4997/2022 (σχετική εγκύκλιο e-ΕΦΚΑ Γεν. έγγραφο 75110/14-2-2023) η ανωτέρω διάταξη δεν παραγράφει μόνο χρέος, αλλά και χρήσιμο ασφαλιστικό βίο.
Με την 1833/2021 απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, που εκδόθηκε με τη διαδικασία της «πρότυπης» ή «πιλοτικής» δίκης, κρίθηκε ότι ο θεσπισθείς με το άρθρο 95 παρ. 1 του ν. 4387/2016 γενικός κανόνας της εικοσαετούς παραγραφής των αξιώσεων για την καταβολή εισφορών των εντασσόμενων στον Ε.Φ.Κ.Α. φορέων κοινωνικής ασφάλισης, αντίκειται στις συνταγματικές αρχές της αναλογικότητας και της ασφάλειας δικαίου.
Το ανώτατο δικαστήριο έκρινε ότι ο ΕΦΚΑ έχει ευθύνη που δεν κατάφερε να εισπράξει τις οφειλές και όχι οι ασφαλισμένοι, που δικαιολογημένα λόγω αδυναμίας τους δεν τις κατέβαλαν. Ουσιώδη λεπτομέρεια αποτελεί το γεγονός ότι στην ανωτέρω απόφαση 1833/2021 του ΣτΕ οι δικαστές δεν αναφέρθηκαν στην αποποίηση του ασφαλιστικού βίου για την επίμαχη περίοδο της παραγραφής της οφειλής.
Τούτο πρακτικά σημαίνει ότι ο ασφαλισμένος στον οποίο παραγράφεται τη οφειλής του, δεν έχει καταβάλει αντίστοιχες εισφορές, άρα ενδεχομένως αν είναι μετά το 2002, δεν θα προσμετρηθούν στη διαμόρφωση των συντάξιμων αποδοχών, άρα και στο ύψος της ανταποδοτικής σύνταξης. Ωστόσο ο αντίστοιχος χρόνος που διένυσε ως ασφαλισμένος στο Ταμείο – παρότι δεν καταβλήθηκαν εισφορές – οφείλεται να του αναγνωριστεί για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος. Είναι ξεκάθαρο ότι από την δικαστική απόφαση 1833/2021 του ΣτΕ δεν απορρέει ότι ο ασφαλισμένος πρέπει να αποποιηθεί και τον αντίστοιχο χρόνο ασφάλισης.
Επ΄ αυτού η προαναφερόμενη εγκύκλιος του e- ΕΦΚΑ αναφέρει «σύμφωνα με την παράγραφο 5 του άρθρου 6 του νόμου 4997/2022 οι Μη Μισθωτοί ασφαλισμένοι μετά από αίτησή τους, που υποβάλλεται (το αργότερο) ταυτόχρονα με την αίτηση συνταξιοδότησης, δύναται να προσμετρήσουν ασφαλιστικό χρόνο (συνολικά ή μέρος αυτού) του οποίου οι ασφαλιστικές εισφορές είχαν παραγραφεί, τόσο για θεμελίωση όσο και για προσαύξηση της σύνταξης.
Στις περιπτώσεις αυτές καταβάλλεται το σύνολο των ασφαλιστικών εισφορών και των πάσης φύσεως προσθέτων τελών, τόκων, προσαυξήσεων, προστίμων και επιβαρύνσεων, καθώς και των λοιπών ποσών που συνεισπράττονται με αυτές». Ήδη σε αρκετά τοπικά υποκαταστήματα μη Μισθωτών του ΕΦΚΑ έχουν ξεκινήσει να κατατίθενται αιτήσεις για παραγραφή χρεών. Θα παρακολουθήσουμε την εξέλιξη της υπόθεσης ώστε να δώσουμε χρήσιμες συμβουλές στους ασφαλισμένους μέλη του ΕΕΑ.