Το 2004, δέκα υποψήφιες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων οκτώ πρώην κομμουνιστικών χωρών, ολοκλήρωσαν την πορεία τους προς την ένταξη στην ΕΕ. Για την ΕΕ10, ο οικονομικός μετασχηματισμός ήταν εντυπωσιακός, αλλά σημαντικές ανισότητες παραμένουν μέχρι σήμερα και αυτό ισχύει ιδιαίτερα όταν πρόκειται για την υγεία. Από το 2004, οι περισσότερες χώρες της ΕΕ των 10 διπλασίασαν το κατά κεφαλήν ΑΕΠ τους ως προς το πρότυπο αγοραστικής δύναμης (ΜΑΔ). Το εισοδηματικό χάσμα μεταξύ της ΕΕ10 και των υφιστάμενων μελών μειώθηκε και το εμπόριο με τα νέα μέλη αυξήθηκε δραματικά. Παρά την τεράστια οικονομική πρόοδο, υπάρχουν επίμονα κενά στην παροχή υγειονομικής περίθαλψης και στα επακόλουθα αποτελέσματα.
Οι μέσες δαπάνες της ΕΕ για την υγειονομική περίθαλψη είναι περίπου 11% του ΑΕΠ, αλλά τα στοιχεία σχεδόν σε όλες τις ΕΕ10 ήταν πολύ χαμηλότερα, με 6,5% στην Πολωνία και 6,3% στη Ρουμανία (Eurostat 2020). Ο δείκτης WAIT της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Φαρμακευτικών Βιομηχανιών και Ενώσεων (Efpia) για την πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες υπολόγισε πέρυσι ότι μπορεί να υπάρξει έως και δεκαπλάσια διαφορά στο χρόνο για την πρόσβαση των ασθενών και μια διαφορά 80% στη διαθεσιμότητα σε όλη την Ευρώπη σε νέες και καινοτόμα φάρμακα. Οι χώρες της ΚΑΕ αντιμετωπίζουν επίσης τακτικά ελλείψεις φαρμάκων.
Η ελεύθερη κυκλοφορία των επαγγελματιών υγείας εντός της ΕΕ έχει αποδειχθεί ότι έχει ουσιαστικό αντίκτυπο στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης των χωρών της ΚΑΕ, με αποτέλεσμα ελλείψεις εργατικού δυναμικού. Η ΕΕ έχει ένα γενικότερο πρόβλημα με τις ελλείψεις, ωστόσο το πρόβλημα είναι πιο έντονο σε αυτές τις χώρες. Η σχετική αδυναμία των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης αποκαλύφθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, με υπερβολικά ποσοστά θνησιμότητας δύο φορές υψηλότερα από εκείνα της Δυτικής Ευρώπης. Έχουν γίνει σημαντικές επενδύσεις σε συστήματα υγειονομικής περίθαλψης μετά τον COVID, αλλά απαιτείται περαιτέρω πρόοδος.
Εξακολουθούμε να βλέπουμε σημαντικές διαφορές στη θνησιμότητα σε καρδιαγγειακά νοσήματα και καρκίνο. Η έκθεση δράσης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Καρκίνου για την αντιμετώπιση των ανισοτήτων στη φροντίδα του καρκίνου σημείωσε ότι τα ποσοστά θνησιμότητας για διάφορους καρκίνους, συμπεριλαμβανομένων των καρκίνων του πνεύμονα, του τραχήλου της μήτρας, του ορθού και του μαστού, ήταν σαφώς υψηλότερα στις χώρες της ΚΑΕ. Καθώς προσβλέπουμε στο μέλλον, είναι σαφές ότι θα χρειαστούν περισσότερες συντονισμένες προσπάθειες για να καλυφθεί το χάσμα της ανισότητας και να διασφαλιστεί ότι όλες οι χώρες της ΕΕ μπορούν να αποδειχθούν ανθεκτικές απέναντι στις απειλές για την υγειονομική περίθαλψη.
