Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι την τελευταία δεκαετία, υπήρξε μια αλλαγή στους πιο σημαντικούς τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου για άνοια στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το 2011, οι 3 μεγαλύτεροι κίνδυνοι ήταν η σωματική αδράνεια, η κατάθλιψη και το κάπνισμα. Σήμερα, η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας εξακολουθεί να είναι μεταξύ των τριών πρώτων παραγόντων που αυξάνουν τον κίνδυνο, αλλά οι άλλες κατηγορίες έχουν αντικατασταθεί από την παχυσαρκία στη μέση ηλικία και τα χαμηλά επίπεδα εκπαίδευσης. Ταυτόχρονα, η μελέτη διαπίστωσε ότι οι κύριοι τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου για άνοια ποικίλλουν κάπως ανάλογα με τη φυλή και την εθνότητα.
Συγκεκριμένα, η παχυσαρκία ήταν ο Νο. 1 παράγοντας κινδύνου μεταξύ των λευκών, των μαύρων και γηγενών Αμερικανών ενηλίκων, ενώ η έλλειψη άσκησης ήταν η κορυφαία απειλή για τους Ασιάτες Αμερικανούς. Μεταξύ των Ισπανοαμερικανών, εν τω μεταξύ, το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο αναδείχθηκε ως ο κορυφαίος τροποποιήσιμος παράγοντας κινδύνου. «Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι οι άνθρωποι μπορεί να είναι σε θέση να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης Αλτσχάιμερ και [άλλων τύπων] άνοιας ακολουθώντας έναν υγιεινό τρόπο ζωής», δήλωσε η ερευνήτρια Deborah Barnes, καθηγήτρια ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο.
Ο μεγαλύτερος παράγοντας κινδύνου για το Αλτσχάιμερ και άλλες μορφές άνοιας είναι η μεγαλύτερη ηλικία, την οποία οι άνθρωποι προφανώς δεν μπορούν να αλλάξουν. Η γενετική ευαισθησία είναι ένας άλλος σημαντικός παράγοντας. Τα άτομα που φέρουν μια παραλλαγή γονιδίου που ονομάζεται APOE4, για παράδειγμα, έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν Αλτσχάιμερ. Ωστόσο, έχει υπολογιστεί ότι περίπου το 40% των περιπτώσεων άνοιας παγκοσμίως μπορεί να αποδοθεί σε τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου, δήλωσε η Rebecca Edelmayer από την Ένωση Αλτσχάιμερ.
Αυτοί περιλαμβάνουν τους 3 κορυφαίους παράγοντες κινδύνου που βρέθηκαν στη μελέτη, συν παράγοντες όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση, ο διαβήτης, η μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ και η απώλεια ακοής. Οι λόγοι για αυτούς τους δεσμούς δεν είναι πλήρως σαφείς, αλλά η θεωρείται ότι η παχυσαρκία, η υψηλή αρτηριακή πίεση, ο διαβήτης, το κάπνισμα και ο καθιστικός τρόπος ζωής μπορούν να βλάψουν τα αιμοφόρα αγγεία που τρέφουν όχι μόνο την καρδιά, αλλά και τον εγκέφαλο. «Τα ισχυρότερα δεδομένα που έχουμε υποδηλώνουν ότι ό,τι είναι καλό για την καρδιά σας είναι καλό για τον εγκέφαλό σας», επεσήμανε η Edelmayer.
Όσον αφορά την εκπαίδευση, οι ερευνητές πιστεύουν ότι μπορεί να βοηθήσει μέσω του «γνωστικού αποθέματος»: Τα άτομα με μεγαλύτερη εκπαίδευση μπορεί να είναι καλύτερα εξοπλισμένα για να αντέξουν τις παθολογικές εγκεφαλικές αλλαγές που παρατηρούνται στην άνοια και να διατηρήσουν τη μνήμη και τις ικανότητές σκέψης τους για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Σημειώνεται ότι τα τρέχοντα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στις 9 Μαΐου στο JAMA Neurology και βασίζονται σε περισσότερους από 378.000 ενήλικες των ΗΠΑ που συμμετείχαν σε μια ετήσια κυβερνητική έρευνα για την υγεία.