Αλτσχάιμερ: Νέες γνώσεις σχετικά με την παθογένεια της νόσου Αλτσχάιμερ θα μπορούσαν να ξεκλειδώσουν νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις και να βοηθήσουν στην πρόληψη της νόσου. Μελέτη με επικεφαλής τους καθηγητές Marcus Grimm και Tobias Hartmann στην Πανεπιστημιούπολη Ρηνανίας του Πανεπιστημίου Εφαρμοσμένων Επιστημών Υγείας SRH στο Λεβερκούζεν και στο Πανεπιστήμιο του Σάαρλαντ έριξε φως σε μια αμφίδρομη αλληλεπίδραση στον μεταβολισμό του λίπους του οργανισμού που θα μπορούσε να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της νόσου. Η διατροφή και άλλοι παράγοντες του τρόπου ζωής, όπως το κάπνισμα, παίζουν επίσης ρόλο. Η ερευνητική ομάδα δημοσίευσε τα ευρήματά της σχετικά με τη σχέση μεταξύ της πρόδρομης πρωτεΐνης του αμυλοειδούς και του μεταβολισμού του λίπους στο περιοδικό Κυτταρική Χημική Βιολογία Cell Chemical Biology. Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι μια από τις πιο συχνές μορφές άνοιας, που επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως.
Οι ασθενείς με Αλτσχάιμερ χάνουν τη μνήμη τους, αποπροσανατολίζονται, υποφέρουν από διαταραχές του λόγου και της ομιλίας και γίνονται όλο και πιο μπερδεμένοι καθώς η νόσος εξελίσσεται. Η νόσος, κατά την οποία τα νευρικά κύτταρα στον εγκέφαλο καταστρέφονται και πεθαίνουν, είναι προς το παρόν ανίατη. Καθώς εξελίσσεται η νόσος, αμέτρητες βιοχημικές διεργασίες που περιλαμβάνουν εξαιρετικά πολύπλοκες ακολουθίες εντολών και σημάτων λαμβάνουν χώρα στο εσωτερικό των κυττάρων του σώματος. Επιστήμονες σε όλο τον κόσμο ασχολούνται σήμερα με την έρευνα αυτών των πολύπλοκων νευρικών οδών. Η κατανόηση του τι συμβαίνει στο σώμα όταν αναπτύσσεται η νόσος Αλτσχάιμερ προσφέρει μια ευκαιρία παρέμβασης και επιβράδυνσης, ή ιδανικά διακοπής, των σχετικών διαδικασιών. Μια πρωτεΐνη που είναι γνωστό ότι παίζει βασικό ρόλο στη νόσο Αλτσχάιμερ είναι το πεπτίδιο αμυλοειδές-β. Στο σώμα ενός υγιούς ατόμου, αυτές οι πρωτεΐνες μπορούν απλώς να διασπαστούν. Ωστόσο, σε όσους πάσχουν από τη νόσο Αλτσχάιμερ, συσσωρεύονται μεταξύ τους σχηματίζοντας “πλάκες” που εναποτίθενται μεταξύ των νευρικών κυττάρων του εγκεφάλου. “Αυτή η μικρή πρωτεΐνη αμυλοειδές-β συσσωρεύεται με τη μορφή σκληρυμένων πλακών μέσα στον εγκέφαλο ενός ασθενούς. Το αμυλοειδές-β είναι βασικό στοιχείο στην ανάπτυξη της νόσου Αλτσχάιμερ και οδηγεί σε νευροεκφυλισμό”, εξηγεί ο ειδικός σε θέματα διατροφής Grimm, ο οποίος διδάσκει και ερευνά στην Πανεπιστημιούπολη Ρηνανίας του Πανεπιστημίου Εφαρμοσμένων Επιστημών Υγείας SRH στο Λεβερκούζεν και στο Πανεπιστήμιο του Σάαρλαντ, όπου συνεργάζεται στενά με τον Hartmann, ο οποίος είναι επικεφαλής του Γερμανικού Ινστιτούτου για την Πρόληψη της Άνοιας στην ιατρική πανεπιστημιούπολη του πανεπιστημίου στο Homburg του Σάαρλαντ. Ο Grimm είναι επικεφαλής ενός ερευνητικού εργαστηρίου μοριακής και κυτταρικής βιολογίας στο ινστιτούτο του Homburg. Ο Hartmann και ο Grimm βρίσκονται εδώ και καιρό στα ίχνη του τρόπου με τον οποίο η νόσος Αλτσχάιμερ και η διατροφή συνδέονται, και η ερευνητική τους ομάδα βρήκε τώρα νέα στοιχεία που υποστηρίζουν ακριβώς μια τέτοια σύνδεση. Η ομάδα κατάφερε να εντοπίσει έναν άγνωστο μέχρι σήμερα μηχανισμό στον μεταβολισμό του λίπους του οργανισμού που μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη της νόσου Αλτσχάιμερ. Ανακάλυψαν ότι η παραγωγή της πρωτεΐνης αμυλοειδές-β επηρεάζει τη σύνθεση ορισμένων λιπών, ιδίως μιας κατηγορίας λιπιδίων που είναι γνωστά ως σουλφατίδια, και, αντίστροφα, ότι η ποσότητα των σουλφατιδίων μεσολαβεί στην ποσότητα του αμυλοειδούς-β. Αυτή η αμφίδρομη αλληλεπίδραση είναι δυνητικά μείζονος σημασίας για την έρευνα της νόσου Αλτσχάιμερ, καθώς είναι γνωστό ότι το επίπεδο των σουλφατιδίων είναι εξαντλημένο και το επίπεδο του αμυλοειδούς-β αυξημένο στους εγκεφάλους των ασθενών με Αλτσχάιμερ. “Η μελέτη μας εντόπισε μια άγνωστη προηγουμένως φυσιολογική πτυχή του τρόπου επεξεργασίας της πρόδρομης πρωτεΐνης του αμυλοειδούς (APP) και αυτό είναι σημαντικό, διότι η APP διαδραματίζει βασικό ρόλο στη ρύθμιση του μεταβολισμού των λιπιδίων, ιδίως των σουλφατιδίων, στον εγκέφαλο. Τα σουλφατίδια είναι ειδικά λίπη που υπάρχουν στις τροφές που τρώμε, αλλά μπορούν επίσης να παραχθούν από τον ίδιο τον οργανισμό”, εξήγησε ο Grimm, ο οποίος στο Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Επιστημών Υγείας SRH είναι επίσης επικεφαλής του προγράμματος πτυχίου στη Διατροφοθεραπεία και τη Συμβουλευτική Διατροφής και του προγράμματος μεταπτυχιακών σπουδών στην Ιατρική Διατροφολογία και τη Διατροφοθεραπεία.
“Καταφέραμε να αποδείξουμε πειραματικά ότι η παραγωγή του αμυλοειδούς βήτα επηρεάζει την ποσότητα των σουλφατιδίων και αντίστροφα. Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι η διάσπαση της πρόδρομης πρωτεΐνης για την παραγωγή του αμυλοειδούς-β οδηγεί επίσης στην απελευθέρωση ενός άλλου πρωτεϊνικού θραύσματος που ονομάζεται AICD. Το AICD με τη σειρά του αναστέλλει την έκφραση του ενζύμου Gal3st1/CST, το οποίο παίζει κεντρικό ρόλο στη σύνθεση σουλφατιδίων από τον ίδιο τον οργανισμό”, δήλωσε ο Grimm, εξηγώντας τις πολύπλοκες μεταβολικές διεργασίες που συμβαίνουν στα κύτταρα των ασθενών με Αλτσχάιμερ. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους ερευνητές παρουσιάζει ο αντίκτυπος που μπορεί να έχει η διατροφή και ο τρόπος ζωής στη νόσο. “Παράγοντες όπως το κάπνισμα μπορεί να έχουν αρνητική επίδραση στα επίπεδα της σουλφατίδης, ενώ η εξασφάλιση επαρκούς παροχής βιταμίνης Κ στον οργανισμό ή η κατανάλωση ορισμένων ειδών θαλασσινών μπορεί να έχει θετική επίδραση. Τα ευρήματα αυτά υποδεικνύουν πιθανές προσεγγίσεις για την ανάπτυξη προληπτικών και θεραπευτικών στρατηγικών στη μάχη κατά της νόσου Αλτσχάιμερ”, δήλωσε ο Hartmann, καθηγητής Πειραματικής Νευρολογίας. “Η μελέτη μας υπογραμμίζει τη σημασία ενός άθικτου βιοχημικού κυκλώματος που ρυθμίζει την ομοιόσταση της σουλφατίδης και την παραγωγή του αμυλοειδούς βήτα και δείχνει ότι αυτό το ρυθμιστικό κύκλωμα διαταράσσεται στους ασθενείς με Αλτσχάιμερ”. Οι νέες γνώσεις που προσφέρει αυτή η έρευνα σχετικά με τις φυσιολογικές διεργασίες που συνοδεύουν την ανάπτυξη της νόσου Αλτσχάιμερ μπορεί να ανοίξουν νέους δρόμους στη θεραπεία της νόσου.
