Πρόσφατες έρευνες έφεραν στο φως πολύτιμες πληροφορίες για τον τρόπο που τα ακάρεα της οικιακής σκόνης, ένας από τους πιο συνηθισμένους παράγοντες πρόκλησης αλλεργικού άσθματος, ενεργοποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα και εντείνουν τα αναπνευστικά προβλήματα. Το αλλεργικό άσθμα είναι μια χρόνια πάθηση που επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Προκαλείται από υπερβολική αντίδραση του ανοσοποιητικού σε αλλεργιογόνα, η οποία οδηγεί σε φλεγμονή και στένωση των αεραγωγών. Τα ακάρεα της σκόνης, μικροσκοπικοί οργανισμοί που ζουν σε εσωτερικούς χώρους, αποτελούν έναν από τους κυριότερους παράγοντες που ενεργοποιούν αυτή τη διαδικασία.
Τα ακάρεα παράγουν πρωτεΐνες που βρίσκονται στα περιττώματά τους και στα υπολείμματά τους, οι οποίες μπορούν να διεισδύσουν στο επιθήλιο των αεραγωγών—τη φυσική προστατευτική επένδυση της αναπνευστικής οδού. Αυτές οι πρωτεΐνες λειτουργούν ως αλλεργιογόνα και προκαλούν έντονη ανοσολογική απόκριση σε ευαίσθητους ανθρώπους. Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, ορισμένα ένζυμα που παράγονται από τα ακάρεα καταστρέφουν τις στενές συνδέσεις μεταξύ των κυττάρων του επιθηλίου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να εξασθενεί το προστατευτικό φράγμα, επιτρέποντας στα αλλεργιογόνα να εισχωρήσουν σε βαθύτερους ιστούς και να έρθουν σε επαφή με τα ανοσοκύτταρα.
Όταν τα ανοσοκύτταρα, όπως τα δενδριτικά κύτταρα και τα μακροφάγα, εκτίθενται στα αλλεργιογόνα των ακάρεων, τα αναγνωρίζουν ως απειλές. Αυτό πυροδοτεί την ενεργοποίηση των Τ-βοηθητικών κυττάρων τύπου 2 (Th2), τα οποία παράγουν κυτοκίνες—χημικά μόρια που ενισχύουν την ανοσολογική απόκριση. Αυτές οι κυτοκίνες, όπως η ιντερλευκίνη-4 (IL-4), η ιντερλευκίνη-5 (IL-5) και η ιντερλευκίνη-13 (IL-13), προκαλούν φλεγμονή, προσελκύουν ηωσινόφιλα (κύτταρα του ανοσοποιητικού) και αυξάνουν την παραγωγή βλέννας στους αεραγωγούς.
Αυτή η αλληλουχία αντιδράσεων οδηγεί στα χαρακτηριστικά συμπτώματα του αλλεργικού άσθματος: συριγμό, δύσπνοια και επίμονο βήχα. Η υπερβολική φλεγμονή και η συσσώρευση βλέννας αυξάνουν επίσης την ευαισθησία των αεραγωγών, καθιστώντας τους ασθενείς πιο ευάλωτους σε κρίσεις άσθματος που προκαλούνται από άλλους παράγοντες.
Επιπλέον, πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι ορισμένα συστατικά των αλλεργιογόνων των ακάρεων μπορούν να ενεργοποιήσουν άμεσα ειδικούς υποδοχείς στα ανοσοκύτταρα, όπως οι υποδοχείς τύπου Toll. Αυτή η άμεση αλληλεπίδραση ενισχύει την ανοσολογική απόκριση, επιδεινώνοντας περαιτέρω τα συμπτώματα.
Η κατανόηση αυτών των μηχανισμών ανοίγει τον δρόμο για νέες θεραπείες. Τέτοιες προσεγγίσεις περιλαμβάνουν φάρμακα που ενισχύουν το επιθηλιακό φράγμα, αναστέλλουν τη δράση των κυτοκινών ή εμποδίζουν τους υποδοχείς που εμπλέκονται στην ανοσολογική αντίδραση. Με την αντιμετώπιση της αιτίας της φλεγμονής, οι θεραπείες αυτές θα μπορούσαν να βελτιώσουν σημαντικά την ποιότητα ζωής των ατόμων με αλλεργικό άσθμα.