Η «κουλτούρα του βιασμού», για την οποία έχει γίνει πολύς λόγος τελευταία, είναι εδώ και είναι υπαρκτή. Οι περισσότερες γυναίκες μεγαλώνουμε με το φόβο μήπως προκαλέσουμε ή μήπως δεν ανταποκριθούμε στα κοινωνικά πρότυπα που μας θέτουν. Όταν μια γυναίκα πέφτει θύμα βιασμού, για παράδειγμα, το πιθανότερο είναι πως όλοι θα κρίνουν το ντύσιμο ή τη συμπεριφορά της και θα πουν την παροιμιώδη φράση «ε, τα ήθελε κι αυτή!». Η ευθύνη μετατίθεται (ή μοιράζεται) από τον θύτη στο θύμα και διατηρεί την διαχρονική (από το προπατορικό αμάρτημα) αδικία πως πάντα φταίει και η γυναίκα. Και μιλάω για αδικία γιατί σε έναν βιασμό δεν φταίει ποτέ η γυναίκα, ακόμα κι αν κυκλοφορεί γυμνή – φταίει εκείνος που διέπραξε το έγκλημα!
Χρέος δικό μας, λοιπόν, είναι να μεγαλώσουμε τα κορίτσια μας απαλλαγμένα από δανεικές ενοχές και στερεότυπα που τα μειώνουν. Να μεγαλώσουμε γυναίκες ελεύθερες, απενοχοποιημένες και ευτυχισμένες. Να τους επιτρέπουμε να επιλέξουν το επάγγελμα που επιθυμούν, να έχουν τον ερωτικό σύντροφο που τους καλύπτει, να φοράνε τα ρούχα που τους εκφράζουν κι αυτό δεν χωρά περαιτέρω συζητήσεις. Αυτό, όμως, που χωρά συζήτηση και που απασχολεί αρκετά τις σημερινές μαμάδες, είναι σε ποια ηλικία, με τι προετοιμασία και με τι τρόπο συντελούνται όλα αυτά.
Η μόδα με τα καυτά σορτς και το έντονο κραγιόν στα 12
Η μόδα που θέλει τα κορίτσια μας, στα 11 ή στα 12, να κυκλοφορούν με καυτά σορτσάκια, κοντά μπλουζάκια και μακιγιαρισμένα πιο έντονα κι από εμάς έχει γίνει πολλές φορές το μήλο της Έριδος στις συζητήσεις των μαμάδων. Και δεν το βλέπω από τη σκοπιά των στερεοτύπων ή μιας πλαστής, παλιομοδίτικης αξιοπρέπειας, αλλά εξετάζω τους κινδύνους αυτής της μόδας. Κι εκτός από τους αυτονόητους φόβους που δυστυχώς κουβαλάμε ακόμα όλες οι γυναίκες μήπως μας επιτεθούν, ελλοχεύει κι ένας ακόμα: μήπως τελικά τα παιδιά χάνουν πολύ γρήγορα την παιδικότητά τους; Μήπως γίνονται από παιδιά κατευθείαν γυναίκες παραλείποντας το μεταβατικό στάδιο που δημιουργεί το δίχτυ ασφαλείας για να μπορούν να είναι ελεύθερες, απενοχοποιημένες και ευτυχισμένες ενήλικες;
Στα 12, τα παιδιά αγνοούν βασικούς κινδύνους της ζωής
Στα 12, η εφηβεία μας χτυπά την πόρτα και θέλουμε όχι μόνο να ανήκουμε σε μια ομάδα αλλά και να είμαστε αρεστοί και επιθυμητοί. Γυρεύουμε την νέα μας ταυτότητα λιγότερο μέσα από την οικογένεια και περισσότερο μέσα από τους φίλους και το κοινωνικό μας περιβάλλον. Φυσικά και θα ακολουθήσουμε την υπάρχουσα μόδα, θα διαβάσουμε τα βιβλία της εποχής, θα ταυτιστούμε με τα ενδιαφέροντα των πολλών και σταδιακά θα μπούμε και στον στίβο του ερωτισμού και του φλερτ. Και όλα αυτά, ιδωμένα από την σκοπιά ενός παιδιού που, ναι μεν βουτά με φόρα στον κόσμο των μεγάλων αλλά χωρίς να έχει την πλήρη εικόνα του.
Για την ακρίβεια, ζει στον ασφαλή μικρόκοσμό του όπου κανείς και τίποτα δεν μπορεί να το πειράξει και ξαφνικά, χωρίς προετοιμασία, ανοίγει διάπλατα την πόρτα σε έναν κόσμο γεμάτο φώτα, ομορφιές αλλά και άπειρες καλά κρυμμένες παγίδες. Και πώς μπορείς να προστατευθείς από κινδύνους που αγνοείς; Πώς θα υποστηρίξεις ενήλικες συμπεριφορές όταν οι άμυνές σου είναι ακόμα παιδικές; Και πόσο μπορούμε εμείς οι γονείς να στηρίξουμε τη δύσκολη και άγρια αυτή μετάβαση όταν καλά καλά δεν την γνωρίζουμε;
Δεν είναι έτοιμα να διαχειριστούν τη σεξουαλικότητά τους…
Γιατί ας μη γελιόμαστε: ακόμα κι αν δεχτούμε πως τα σημερινά παιδιά μεγαλώνουν και ωριμάζουν γρηγορότερα, στα 12 ή στα 14 δεν είναι έτοιμα να διαχειριστούν καταστάσεις τις οποίες καλούνται πρόωρα να αντιμετωπίσουν. Το προκλητικό ντύσιμο των κοριτσιών από μόνο του, λοιπόν, δεν κουβαλά τίποτα μεμπτό. Είναι απλώς μια μόδα. Η σεξουαλικότητα, όμως, που υποδηλώνει, όταν αυτή συμβαίνει από τα 12, ίσως και να είναι επικίνδυνη.
Όπως έχουμε γράψει και σε προηγούμενο άρθρο για την σεξουαλική ζωή των νέων, η οποία ξεκινά κατά μέσο όρο στα 14 (με τους δείκτες να προσεγγίζουν επικίνδυνα τα 12 χρόνια), δεν είναι εύκολα διαχειρίσιμη σε αυτές τις ηλικίες. Τόσο το σώμα όσο και η συναισθηματική κατάσταση των παιδιών δεν είναι έτοιμα να υποδεχθούν το νέο αυτό κεφάλαιο που ονομάζεται σεξουαλική ζωή. Ωστόσο, το ντύσιμο που επιβάλλει η νέα μόδα, φέρνει τα παιδιά (αγόρια και κορίτσια) πιο κοντά σ’ αυτόν τον δρόμο. Φανταστείτε νέα παιδιά με τις ορμόνες τους στα ύψη, να προσπαθούν να διαχειριστούν μια τέτοια κατάσταση.
… ούτε είναι προετοιμασμένα να αντιμετωπίσουν τα ρίσκα της
Κι ακόμα χειρότερα, όταν όλη αυτή η διάχυτη (και φυσιολογική και υγιής!) σεξουαλικότητα βγαίνει από τα στενά πλαίσια της «παρέας» τους και σκορπά το μαγικό της άρωμα σε άλλους, ανεξερεύνητους κύκλους, πώς θα μπορέσει να ανταποκριθεί στις επιπτώσεις της ένα 12χρονο παιδί;
Κάθε πρωί, μόλις ανοίγω τα μάτια μου, σκέφτομαι το 14χρονο κορίτσι που αυτοκτόνησε από ερωτική απογοήτευση πριν λίγες εβδομάδες. Η εγκληματική ανευθυνότητα του 40αρη που τόλμησε να συνάψει σχέσεις μαζί της κι έπειτα να την παρατήσει, αλλά και η αδυναμία του οικογενειακού της περιβάλλοντος να την προστατεύσει, μ’ έχουν στοιχειώσει. Εάν το κορίτσι ήταν 18 ή 24, ενδεχομένως θα μπορούσε να διαχειριστεί την απόρριψη με έναν πιο υγιή τρόπο. Στα 14, όμως, δεν ήταν έτοιμη – δεν ήξερε – δεν μπορούσε!
Και φυσικά δεν φταίει το ντύσιμό της για όσα έγιναν – το ντύσιμο απλά αντικατοπτρίζει τις ευθύνες μας. Φταίει που τα παιδιά σήμερα θεωρούν απόλυτα φυσιολογικό να κάνουν μία σεξουαλικά ολοκληρωμένη σχέση στα 14. Φταίμε εμείς που, άθελά μας υποθέτω, τους στερήσαμε το υπέροχο αυτό μεταβατικό στάδιο κατά το οποίο ανακαλύπτεις τα συναισθήματα και τον εαυτό σου και προετοιμάζεσαι να γίνεις από κάμπια πεταλούδα.
Και τελικά, μήπως τα παιδιά μεγαλώνουν πριν την ώρα τους;
Όλα τα παιδιά βιάζονται να μεγαλώσουν. Κι εμείς βιαζόμασταν. Ακόμα κι αυτή η διαδικασία, όμως, χρειάζεται το χρόνο της. Κι όταν την βιάζουμε, όταν παραλείπουμε διαδικασίες όπως το φλερτ, τα παιδικά σκιρτήματα, την διαδικασία να γνωρίσεις το σώμα σου ή να γίνεις δημιουργικός προκειμένου να πλησιάσεις εκείνον που σε ενδιαφέρει, δεν χάνεις απλά την μαγεία αλλά κάτι πιο σημαντικό: χάνεις την ευκαιρία να ωριμάσεις με τον σωστό τρόπο και στη σωστή ώρα. Εν ολίγοις, μεγαλώνεις πριν την ώρα σου και στερείσαι κάτι που δεν θα ξαναζήσεις ποτέ ξανά. Την παιδική αθωότητα.