Ποια είναι η ιστορία του Αγίου Ευλάμπιου και τις Αγίας Ευλαμπίας που γιορτάζουν σήμερα και τμήματα του Ιερού Λειψάνου του Αγίου Ευλαμπίου βρίσκονται στην Ιερά Μονή Παντελεήμονος Αγίου Όρους και στη Λαύρα Αγίου Αλεξάνδρου Νέβσκι Αγίας Πετρουπόλεως; Ο Άγιος Ευλάμπιος και η Αγία Ευλαμπία ήταν αδέλφια. Έζησαν στα χρόνια του αυτοκράτορα Μαξιμιανού (296 μ.Χ.). Ο διωγμός κατά των χριστιανών ήταν σκληρός και ανελέητος. Ο Ευλάμπιος και η αδελφή του Ευλαμπία κρύβονταν μαζί με άλλους χριστιανούς στο βουνό.
Κάποια μέρα, ο Ευλάμπιος πήγε στη Νικομήδεια να προμηθευθεί τροφές. Αλλά οι ειδωλολάτρες τον αναγνώρισαν και αμέσως τον συνέλαβαν. Βέβαια, στην ερώτηση του βασιλιά αν πιστεύει στο Χριστό, ομολόγησε φανερά ότι είναι χριστιανός, οπότε τον έβαλαν μέσα σε ειδωλολατρικό ναό για να θυσιάσει με τη βία. Άρχισαν να τον μαστιγώνουν με τον πιο απάνθρωπο τρόπο και τότε μπήκε η αδελφή του Ευλαμπία, και αφού τον αγκάλιασε, παρακάλεσε το Θεό να συμμαρτυρήσει με τον αδελφό της. Τους έβαλαν και τους δύο σε ένα καζάνι με βραστό νερό. Αλλά δια θαύματος βγήκαν σώοι και αβλαβείς. Αυτό έκανε να πιστέψουν στο Χριστό 200 ειδωλολάτρες, οι όποιοι μαζί με τον Ευλάμπιο και την Ευλαμπία αποκεφαλίστηκαν υπέρ της αλήθειας του Κυρίου.
Απολυτίκιο:
“Τῆς φύσεως θεσμῶ, συνημμένοι ἐνθέως, ὁμόψυχοι στερρῶς, ὡς ὀμαίμονες θεῖοι, αὐτάδελφοι Μάρτυρες, ἐν ἀθλήσει ὠράθητε, ὦ Εὐλάμπιε, σὺν τὴ σεμνὴ Εὐλαμπία, ὅθεν στέφανον, νικητικὸν δεδεγμένοι, ἠμᾶς διασῴζετε.”