Το μέλλον του κλάδου των τροφίμων στην Ελλάδα συζητηθηκαν στο συνέδριο FOOD FOR SUCCESS και εξήχθησαν χρήσιμα συμπεράσματα.
Το συνέδριο FOOD FOR SUCCESS πραγματοποιήθηκε στο Συνεδριακό Κέντρο HELEXPO PALACE, υπό την αιγίδα του Εμπορικού & Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών (Ε.Β.Ε.Α.), του Συνδέσμου Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος (Σ.Β.Β.Ε.) και του Συνδέσμου Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος (Σ.Ε.Β.Ε.).
Συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων, επιβεβαιώθηκε η ανάγκη για ενίσχυση της καινοτομίας στις επιχειρήσεις των τροφίμων, ώστε να αποτελέσει εργαλείο για την επέκτασή τους στο εξωτερικό. Παράλληλα, τονίσθηκε η σημασία υιοθέτησης συνεργιών από τις μικρότερες εταιρείες του κλάδου, που θα τις διευκολύνει στο άνοιγμα τους στις αγορές του εξωτερικού.
Ο Ειδικός Γραμματέας Διοικητικού Τομέα Κοινοτικών Πόρων και Υποδομών του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Δημήτρης Ιατρίδης στην τοποθέτησή του στάθηκε στη σημασία του αγροτικού τομέα στην ελληνική οικονομία και χαρακτηριστικά σημείωσε ότι 7 από τα 15 μεγαλύτερα σε εξαγωγική αξία προϊόντα είναι αγροτικά. Παράλληλα, αναφέρθηκε στον στόχο της περαιτέρω ενίσχυσης της παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας του πρωτογενούς και αγροδιατροφικού τομέα, μέσα από την αύξηση της προστιθέμενης αξίας των αγροτικών προϊόντων, με έμφαση στις μικρότερες επιχειρήσεις, ταυτόχρονα, με τους εθνικούς πρωταθλητές, με την στήριξή τους σε θέματα υιοθέτησης και ανάπτυξης καινοτομιών και εξοπλισμού και την επίτευξη ακόμα υψηλότερων επιπέδων ποιότητας. Για το θέμα της ποιότητας των αγροτικών προϊόντων υποστήριξε ότι αυτή θα επιτευχθεί μέσω της ιχνηλασιμότητας, τυποποίησης και πιστοποίησής τους και ότι η ισχυρή ταυτότητα των αγροτικών προϊόντων θα κερδίσει την μάχη της εξωστρέφειας. Σημείωσε επίσης ότι η κύρια πρόκληση για τη γεωργία του μέλλοντος, δεν είναι μόνο να παράγει περισσότερα, αλλά να παράγει με τρόπο βιώσιμο. Επίσης πρόσθεσε ότι στην Ελλάδα χρησιμοποιούμε καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες τα οποία όμως – κυρίως – εισάγουμε, δεν παράγουμε δηλαδή καινοτομία, στο βαθμό που επιθυμούμε. Αναφερόμενος στην αγροτική ανάπτυξη, επεσήμανε την ενεργοποίηση του Ταμείου Αγροτικής Επιχειρηματικότητας, το οποίο με συνολικό κεφάλαιο 253 εκατ. Ευρώ θα χορηγεί χαμηλότοκα δάνεια με επιτόκιο κάτω του 4% μέσω της αναδόχου Τράπεζας και θα δώσει ένεση ρευστότητας σε αγρότες και επενδυτές, επιταχύνοντας, κατά την πλήρη λειτουργία του, την υλοποίηση των επενδυτικών σχεδίων βελτίωσης, των σχεδίων μεταποίησης, των επενδύσεων στον αγροτουρισμό και τη στήριξη μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε αγροτικές περιοχές.
Από τη μεριά του ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών κ. Αθανάσιος Σαββάκης, αναφέρθηκε στη σπουδαιότητα της βιομηχανίας τροφίμων και ποτών στη χώρα μας, καθώς ο κλάδος απασχολεί σχεδόν το ένα πέμπτο των εργαζομένων στη βιομηχανία, δηλαδή περίπου 20 χιλιάδες άτομα, ενώ συνεισφέρει κατά το ίδιο ποσοστό – δηλαδή κατά 20% περίπου – στην αξία παραγωγής της οικονομίας, η οποία διαμορφώνεται σε 11 δισεκατομμύρια ευρώ. Διατύπωσε τις κατευθυντήριες γραμμές του ΣΒΒΕ προς τα μέλη του, που δραστηριοποιούνται στον κλάδο, για την παραγωγή των προϊόντων τους και την υιοθέτηση καινοτομιών. Παράλληλα, σημείωσε ότι ο κλάδος, όπως και το σύνολο των μεταποιητικών επιχειρήσεων στην περιοχή βρίσκεται σε οριακό σημείο, καθώς η οικονομική κρίση έχει μειώσει κατακόρυφα την κατανάλωση τροφίμων στην εγχώρια αγορά, με αποτέλεσμα οι επιχειρήσεις τροφίμων να έχουν στραφεί πολύ εντατικά στην ανάπτυξη δράσεων διεθνοποίησης και εξωστρέφειας για το άνοιγμα νέων αγορών. Στάθηκε επίσης στο ότι ως χώρα δεν έχουμε καταφέρει, να συνεργασθεί με επάρκεια και επιτυχία ο πρωτογενής τομέας της οικονομίας με τη μεταποίηση, μια συνεργασία που θα βοηθούσε την περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου των τροφίμων και των ποτών. Η αναστροφή αυτής της κατάστασης θα είναι το σημείο κλειδί για την ανάπτυξη ενός κλάδου που είναι πυλώνας για τη μεταποίηση στη χώρα και ειδικά στην ελληνική περιφέρεια. Ωστόσο έθεσε ως προϋπόθεση για όλα τα παραπάνω την ενίσχυση της πραγματικής οικονομίας με έργα και όχι με λόγια. Σε αντίθετη περίπτωση ο κύκλος της διαρκούς ύφεσης θα είναι επαναλαμβανόμενος και κάθε φορά θα έχει θύματα μόνον επιχειρήσεις και θέσεις εργασίας. Κλείνοντας, πρότεινε να υπάρξει συναίνεση στο μεγάλο ζήτημα της βιομηχανικής πολιτικής της χώρας, η οποία θα επιτρέψει στα μεταποιημένα ελληνικά προϊόντα, όπως τα τρόφιμα, να κατακτήσουν τις διεθνείς αγορές και να εισφέρουν θετικά στην ανάπτυξη της χώρας και στην αποπληρωμή του χρέους.
Σημείωσε ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΥ Ελλάδος κ. Παναγιώτης Παπάζογλου ότι στην Ελλάδα το ζητούμενο για τις μικρές επιχειρήσεις της του κλάδου των τροφίμων, που δραστηριοποιούνται στην περιφέρεια, είναι να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα εύρεσης κατάλληλου στελεχιακού δυναμικού και των κατάλληλων δομών που θα τους επιτρέψουν να ενισχύσουν την εξωστρέφεια τους. Το μεγάλο ζητούμενο είναι η ανάπτυξη συνεργιών που θα βοηθήσει στην επίλυση αυτών των προβλημάτων. Παράλληλα, στάθηκε στην καινοτομία που διακρίνει την ελληνική επιχείρηση του κλάδου των τροφίμων, η οποία όμως δεν συνοδεύεται από όραμα για την ανάπτυξη της, λόγω του φόβου του επιχειρηματία να μετατρέψει την επιχείρηση του από οικογενειακή σε πολυμετοχική. Επιπρόσθετα, διαπίστωσε την εξαιρετική ευκαιρία που διαμορφώνεται για το τρόφιμο στην Ελλάδα, καθώς η ζήτηση του στο εξωτερικό μπορεί να αυξηθεί λόγω της παγκόσμιας τάσης για μεσογειακή διατροφή, του αυξανόμενου αριθμού τουριστών στη χώρα μας και της κοινής ευρωπαϊκής αγροτικής πολιτικής. Σημείωσε τέλος, ότι θα μπορούσε να σημειωθεί αύξηση start up εταιρειών στον κλάδο, εφόσον όμως εξασφαλιστεί πριν η εξέλιξη στην πρωτογενή παραγωγή και η διάθεση καλών πρώτων υλών σε λογικές τιμές.
Από την μεριά του, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Εθνικής Factors κ. Αλέξανδρος Κοντόπουλος αναφέρθηκε στην ανθεκτικότητα του κλάδου των τροφίμων και στη συνεισφορά του στον κύκλο εργασιών του factoring που ανέρχεται στο 20%, τόσο στην εγχώρια όσο και στη διεθνή αγορά. Σημείωσε ότι πλέον οι τράπεζες έχουν τη δυνατότητα να χρηματοδοτήσουν τις εταιρείες του κλάδου και ότι υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης στην χρηματοδότηση των start ups, καθώς η ανάπτυξη του venture capital, ενός πολύ καλού χρηματοδοτικού εργαλείου, είναι μικρή. Τόνισε την ανάγκη επενδύσεων στην καινοτομία, ενώ επισήμανε ότι απαιτείται και εξέλιξη στη συμβουλευτική της. Χαρακτηριστικά ανέφερε την έλλειψη μαθήματος επιχειρηματικότητας στο Πανεπιστήμιο.
Ο Διευθύνων Σύμβουλος της 3A κ. Νίκος Καραγεωργίου στάθηκε στην εγγύηση που προσφέρει ένα επώνυμο τρόφιμο στον καταναλωτή, επισημαίνοντας ότι γι αυτό ακριβώς τον λόγο, τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, και εν μέσω οικονομικής κρίσης, έχουν φτάσει μόλις το 15-17% μερίδιο αγοράς. Παράλληλα, επεσήμανε τη χρυσή ευκαιρία διάδοσης των ελληνικών τροφίμων μέσα από τους 20 εκατομμύρια τουρίστες που θα επισκεφτούν τη χώρα μας και στη συνέχεια θα τα αναζητήσουν στη δική τους, ενώ παράλληλα θα τα συστήσουν και σε ανθρώπους του κοινωνικού τους περίγυρου. Διαπίστωσε όμως και το χάσμα που προκύπτει από τη μη διαδεδομένη εξάπλωση των ελληνικών τροφίμων στις αγορές του εξωτερικού, ενώ πρότεινε την μεγιστοποίηση της προσπάθειας διατροφής των επισκεπτών μας με ελληνικά τρόφιμα. Τέλος, διευκρίνισε ότι για μια ελληνική εταιρεία τροφίμων είναι δύσκολη η επέκταση της σε μια μεγάλη αγορά του εξωτερικού, καθώς αυτή απαιτεί πολλαπλασιασμό της παραγωγικής της ικανότητας, ενώ δεν υπάρχει πρόσβαση στην απαραίτητη χρηματοδότηση.
Ο Διευθύνων Σύμβουλος της DK CONSULTANTS, κ. Δημήτρης Καραβασίλης επεσήμανε με τη σειρά του τη σπουδαιότητα των αγροτικών προϊόντων στην εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας, καθώς η χώρα μας βρίσκεται στην 3η θέση παγκοσμίως στην παραγωγή ελιάς, ακτινιδίων και κρόκου, στην 5η θέση στις εξαγωγές σπαραγγιών και στις πρώτες δέκα χώρες παγκοσμίως στην παραγωγή και εξαγωγή βαμβακιού. Σημείωσε όμως ότι οι έννοιες πώληση στο εξωτερικό και εξαγωγή είναι διαφορετικές, καθώς η πώληση είναι βραχυπρόθεσμη και οδηγείται με γνώμονα την τιμή, ενώ οι εξαγωγές αποτελούν στρατηγική τοποθέτηση του προϊόντος σε μία ξένη αγορά. Τόνισε δε ότι χρειάζεται παιδεία και υπομονή για να κτίσουμε ένα σοβαρό εξαγωγικό προφίλ, θέτοντας ως ορόσημο την τριετία.
Ο Executive Director της AIQ INTERNATIONAL TRADE CO κ. Άρης Ξενόφος, σημείωσε ότι το προϊόν πρέπει να ενσωματώνει ποιοτική αξία και διαφοροποίηση για να είναι ανταγωνιστικό, ενώ η επιχείρηση πρέπει να βρει την ισορροπία μεταξύ της ποιότητας της συσκευασίας και της προβολής του προϊόντος. Επισήμανε δε τη δυσκολία που προκύπτει από ένα αυξημένο κόστος προϊόντος στην αρχή, ενώ προχώρησε στη δυσάρεστη διαπίστωση ότι είναι πιο φθηνό να εισάγεις ένα προϊόν από το εξωτερικό από το να το αγοράσεις από Έλληνες παραγωγούς. Αναφερόμενος στις ξένες αγορές, χαρακτήρισε τις Κίνα, Ινδία και Αφρική εξαιρετικά απόμακρες και δύσκολες, αλλά παρθένες και με πολλές ευκαιρίες.
Η Διευθύνουσα Σύμβουλος της ABC Factors κ. Μαρία Ράικου χαρακτήρισε τη χρηματοδότηση προς τις επιχειρήσεις στο τέλος του χρόνου από μειωμένη έως ανύπαρκτη, ωστόσο διευκρίνισε ότι υπάρχει αισιοδοξία στον ορίζοντα μετά την εξυγίανση των τραπεζών και των χαρτοφυλακίων. Παράλληλα όμως, σημείωσε ότι δεν υπάρχει κατεύθυνση των ελληνικών επιχειρήσεων στα χρηματοοικονομικά εργαλεία και το factoring είναι ένα εργαλείο που γίνεται γνωστό τα τελευταία χρόνια, αν και προσφέρει κάλυψη 100% στις επιχειρήσεις, αφού σχετίζεται άμεσα με τις πωλήσεις και προσφέρει άμεση ρευστότητα.
Ο Marketing Manager της DHL Forwarding κ. Κώστας Κιαπέκος ανέφερε ότι θεωρητικά όλες οι επιχειρήσεις μπορούν να προχωρήσουν σε εξαγωγές λόγω της τεχνολογικής ανάπτυξης. Πρόσθεσε ότι πολλοί από τους παραγωγούς ελληνικών προϊόντων έχουν στραφεί σε μακρινές premium αγορές, στις οποίες υπάρχει ένα προστατευτισμός. Συμπλήρωσε ότι το κόστος στις μεγάλες αποστάσεις είναι αρκετά ανταγωνιστικό, οι τιμές στην Αθήνα-Θεσσαλονίκη έχουν εξισορροπηθεί, τα νησιά όμως έχουν ακόμα πρόβλημα. Επισήμανε όμως ότι το είδος και το μέσο της μεταφοράς παίζει καθοριστικό ρόλο, ενώ οι επιχειρήσεις μπορούν να επωφεληθούν και από μεταξύ τους συνέργιες για εξοικονόμηση χρημάτων μέσα από οικονομίες κλίμακας που προκύπτουν από τις μεγαλύτερες ποσότητες και τον καταμερισμό του κόστους. Οι επιχειρήσεις δεν πρέπει να φοβούνται ένα μέσο μεταφοράς, επειδή είναι ακριβό, καθώς θα τους δώσει ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Στην τοποθέτηση του ο Υπεύθυνος Ερευνών του ΙΕΛΚΑ, κ. Λευτέρης Κιοσές σημείωσε ότι έπειτα από μία «μεγάλη κοιλιά» η ψυχολογία του καταναλωτή φαίνεται να ανακάμπτει. Ο καταναλωτής ψάχνει για προσφορές προϊόντων, ερευνά στο διαδίκτυο για πληροφορίες και εκπαιδεύεται για το μέλλον. Υπάρχει μια στροφή από το shopping therapy στο smart shopping. Επισημαίνει δε για την πολυσυζητημένη στροφή στα ελληνικά προϊόντα ότι ενώ 8 στους 10 καταναλωτές δηλώνουν ότι επιλέγουν ελληνικά προϊόντα, μόλις 1 στους 2 καταναλωτές είναι διατεθειμένος να γυρίσει σε αυτά, χωρίς κάποιο οικονομικό όφελος.
Ο Marketing Director της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας κ. Alexander Koch σημείωσε ότι πλέον ο καταναλωτής κινείται σε πιο γρήγορους ρυθμούς, ενώ όλο και περισσότερες εταιρίες γίνονται πιο καινοτόμες. Χαρακτήρισε δε την καλή τμηματοποίηση της αγοράς, το χτίσιμο νέων κατηγοριών προϊόντων, τη θερμή υιοθέτηση της καινοτομίας, αλλά και την θαρραλέα αντιμετώπιση του ρίσκου ως τα κλειδιά της επιτυχίας για τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο των τροφίμων.
Ο Founder & Owner της εταιρείας 4 Wise Monkeys, κ. Mark Aris εκτίμησε ότι η καινοτομία είναι εργαλείο των μικρών επιχειρήσεων. Η αλλαγή στον τρόπο και τα κανάλια επικοινωνίας τις ευνοεί, αφού με μικρούς προϋπολογισμούς μπορούν να δημιουργήσουν περιεχόμενο και να πάρουν το ρίσκο στην επικοινωνία τους. Τόνισε δε ότι το να μην πάρεις ρίσκο αποτελεί από μόνο του ρίσκο.