Κορωνοϊός Novavax: Τη στιγμή που υπάρχει έντονος προβληματισμός για την ασφάλεια των εμβολίων για τη νόσο COVID-19, τα τελευταία δεδομένα της αμερικανικής βιοτεχνολογικής εταιρείας Novavax, με έδρα το Μέριλαντ, επιβεβαιώνουν ότι είναι δυνατό να επιτευχθεί η ίδια αποτελεσματικότητα με πιο οικεία τεχνολογία την οποία μπορούν να εμπιστευτούν περισσότεροι άνθρωποι. Το εμβόλιο της Novavax ανήκει στα πρωτεϊνικά εμβόλια. Αυτό το είδος εμβολίου περιέχει τμήματα μιας πρωτεΐνης που υπάρχει στον ιό SARS-CoV-2.
Σε αντίθεση με τα εμβόλια Pfizer και Moderna, που χρησιμοποιούν αγγελιοφόρο RNA (mRNA) και της AstraZeneca που χρησιμοποιεί αδενοϊό ως γονιδιακό φορέα, το εμβόλιο της Novavax (NVX-CoV2373) χρησιμοποιεί ανασυνδυασμένη τεχνολογία νανοσωματιδίων λίπους που περιέχουν μια πρωτεΐνη του ιού για να διεγείρει την ανοσοαπόκριση. Ο SARS-CoV-2 είναι γεμάτος με πρωτεΐνες στο εξωτερικό του περίβλημα τις οποίες χρησιμοποιεί για να εισέλθει στα ανθρώπινα κύτταρα. Αυτές οι αποκαλούμενες πρωτεΐνες-ακίδες αποτελούν έναν δελεαστικό στόχο για πιθανά εμβόλια και θεραπείες.
Το εμβόλιο της Novavax λειτουργεί διδάσκοντας το ανοσοποιητικό σύστημα να παράγει αντισώματα κατά των πρωτεϊνών-ακίδων. Οι ερευνητές της Novavax, δημιουργώντας αυτές τις πρωτεΐνες, τις συγκεντρώνουν σε λιπιδιακά νανοσωματίδια –τα οποία περιέχουν μέχρι 14 πρωτεΐνες το καθένα- που εισάγονται στον οργανισμό με το εμβόλιο. Το ανοσοποιητικό σύστημα αναγνωρίζει ότι αυτή η ιδιαίτερη πρωτεΐνη δεν πρέπει να βρίσκεται στον οργανισμό και αντιδρά αναπτύσσοντας φυσική άμυνα κατά της λοίμωξης COVID-19.
Στα μέσα Αυγούστου, η Eπίτροπος της ΕΕ, αρμόδια για θέματα υγείας, Στέλλα Κυριακίδου, υπέγραψε σύμβαση με τη Novavax για την προμήθεια έως και 200 εκατ. δόσεων εμβολίων για το 2021-2023, αφού το εμβόλιο ελεγχθεί και λάβει την έγκριση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων ως ασφαλές και αποτελεσματικό.
Σχετικά με το εν λόγω σκεύασμα, η πρόεδρος της Επιτροπής Εμβολιασμού κα. Μαρία Θεοδωρίδου, σε δημόσια αναφορά της, έχει κάνει λόγο για ένα πιο καθαρό εμβόλιο από πλευράς λειτουργίας και παρασκευής. Η κα. Θεοδωρίδου ανέφερε συγκεκριμένα: «…Το Novavax είναι το νεότερο εμβόλιο. Θα λέγαμε ίσως και το πιο κεκαθαρμένο από πλευράς παρασκευής. Είναι πολύ ενθαρρυντικά τα αποτελέσματα και από τα στοιχεία που υπάρχουν μέχρι τώρα είναι ότι άλλο ένα σημαντικό εμβόλιο θα προστεθεί στη φαρέτρα των εμβολίων για την καταπολέμηση του κορωνοϊού».
Ο καθηγητής της Ιστορίας της Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Κωνσταντίνος Πουρναρόπουλος αναλύει το προφίλ του εμβολίου Novavax και τον τρόπο με τον οποίο αυτό θωρακίζει τον οργανισμό απέναντι στην COVID-19.
Κύριε καθηγητά, ποια είναι η διαφορά του εμβολίου της Novavax από τα εμβόλια mRNA και αυτά που χρησιμοποιούν αδενοϊό;
Το εμβόλιο της Novavax παρασκευάζεται με εργαστηριακά αντίγραφα της πρωτεΐνης ακίδας και εκπαιδεύει τον οργανισμό να αναγνωρίζει την πρωτεϊνική ακίδα και να οργανώνει την «επίθεση» για την καταπολέμηση του ιού. Διαφέρει από άλλα εμβόλια (mRNA και αδενοϊού), τα οποία περιλαμβάνουν γενετικές οδηγίες. Το NVX-CoV2373 τοποθετεί την πρωτεΐνη του κορωνοϊού σε αδρανές σφαιρίδιο κατά τρόπο που ο οργανισμός την αναγνωρίζει και φτιάχνει τα αντισώματα. Δηλαδή με αυτό δεν πολλαπλασιάζονται οι ακίδες. Eίναι ένας διαφορετικός μηχανισμός, πιο ασφαλής για τον οργανισμό.
Πώς λειτουργεί στον οργανισμό το εμβόλιο και πώς συντηρείται;
Τα πρωτεϊνικά αντιγόνα που περιέχονται στο εμβόλιο δεν μπορούν να αναπαραχθούν ή να προκαλέσουν COVID-19. Το εμβόλιο περιέχει επίσης ένα ανοσοενισχυτικό ώστε να βελτιώσει την ανταπόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος και τη δημιουργία ανοσιακής μνήμης. Μια εφάπαξ δόση εμβολίου περιέχει 5 μικρογραμμάρια (mcg) πρωτεΐνης και 50 mcg ανοσοενισχυτικού. Το NVX-CoV2373 χορηγείται με ένεση σε υγρή μορφή και μπορεί να αποθηκευτεί και να διανεμηθεί σε θερμοκρασίες πάνω από την κατάψυξη (1,7°C έως 7,5°C.). Χορηγείται ως δύο ενδομυϊκές ενέσεις σε απόσταση 21 ημερών.
Τι έχει δείξει η κλινική έρευνα;
Τον περασμένο Μάρτιο η Novavax ανακοίνωσε ότι το εμβόλιό της προκαλεί ανοσιακή απάντηση με πολύ υψηλό τίτλο αντισωμάτων. Τα εμβόλια mRNA απέδωσαν ποσοστά αποτελεσματικότητας 95% και 94% έναντι του αρχικού στελέχους του κορωνοϊού στις δοκιμές Φάσης 3, σε σύγκριση με το 96% για το NVX-CoV2373 στην πρώτη του δοκιμή, στα μέσα Ιουνίου, η οποία διεξήχθη στις ΗΠΑ και το Μεξικό και στην οποία συμμετείχαν περίπου 30.000 άτομα ηλικίας 18 ετών και άνω. Το πρωτεϊνικό εμβόλιο έδειξε 100% αποτελεσματικότητα έναντι μέτριων και σοβαρών περιπτώσεων της νόσου και η αποτελεσματικότητα ως προς την πρόληψη της συμπτωματικής νόσου ήταν 90,4%. Τα δεδομένα ασφαλείας δείχνουν ότι το εμβόλιο ήταν γενικά καλά ανεκτό.