Στόχος της πρωτοβουλίας με θέμα «Ενημερώνομαι, δρω, ζω καλύτερα με τη Χ.Α.Π.», είναι η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού για την νόσο αποφρακτικής πνευμονοπάθειας αλλά κα για τους τρόπους αντιμετώπισής της. Γνώμονας όλων των δράσεων είναι η ανάσα, που αυτή την περίοδο καταλαβαίνουμε περισσότερο από ποτέ την αξία της και βασικός στόχος είναι η ανάδειξη της σημασίας της ενημέρωσης, της πρόληψης και της συνεχούς επαφής με τον πνευμονολόγο, προκειμένου οι ασθενείς με Χ.Α.Π. να ζήσουν μια φυσιολογική ζωή.
Ξεκινώντας ο κ. Λουκίδης Καθηγητής πνευμονολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, εξήγησε τι είναι η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια ή αλλιώς η ΧΑΠ λέγοντας ότι ‘’Η ΧΑΠ είναι μια χρόνια νόσος που αφορά τους Πνεύμονες. Προκαλείται συνήθως από το κάπνισμα αν και άλλοι παράγοντες μπορεί να συμμετέχουν είτε συνεργικά είτε ως ανεξάρτητοι. Ενδεικτικά η καύση βιομάζας, οι λοιμώξεις και η μόλυνση του περιβάλλοντος. Η ΧΑΠ προκαλεί συμπτώματα όπως βήχας, απόχρεμψη, δύσπνοια τα οποία ποικίλουν σε βαρύτητα ενώ στα αρχικά στάδια μπορεί να είναι πολύ ήπια. Χαρακτηρίζεται από κλείσιμο των αεραγωγών [σωλήνες που αναπνέουμε] που εκφράζεται μέσω μιας ειδικής εξέτασης που μετράει τη δύναμη των πνευμόνων που λέγεται σπιρομέτρηση.Αφορά περίπου το 10-11% ανθρώπων >45 τών που έχουν προδιαθεσικό παράγοντα.
Με την σειρά της η κ. Μπούτου απάντησε στην ερώτηση : Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη της νόσου; . Τελικά η νόσος αφορά μόνο τους καπνιστές;
Για την εκδήλωση της ΧΑΠ, όπως και για κάθε χρόνιο νόσημα, παίζουν ρόλο πολλοί παράγοντες, όπως για παράδειγμα η γενετική προδιάθεση, οι συχνές και σοβαρές λοιμώξεις στην παιδική ηλικία και η επαγγελματική έκθεση σε αέρια και σωματίδια. Ωστόσο, στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, το κάπνισμα αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα για την εκδήλωσή της. Και φυσικά όταν αναφερόμαστε στο κάπνισμα, δεν εννοούμε μόνο το ενεργητικό, δηλαδή τα τσιγάρα που κάνει ένας καπνιστής, αλλά και το παθητικό, δηλαδή τον καπνό που εισπνέουν όσοι βρίσκονται στον ίδιο χώρο με έναν καπνιστή. Για το λόγο αυτό η διακοπή καπνίσματος είναι η πρώτη και σημαντικότερη παρέμβαση που συστήνεται σε όλους και για να προληφθεί η ανάπτυξη της νόσου, αλλά ακόμη και μετά την εκδήλωσή της, προκειμένου να είναι πιο αποτελεσματική η αντιμετώπισή της και καλύτερη η ποιότητα ζωής του ασθενή.Βλέπουμε δηλαδή πως το κάπνισμα διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην εκδήλωση της νόσου αλλά και πως η διακοπή του καπνίσματος μπορεί να βελτιώσει καθοριστικά την ποιότητα ζωής των ασθενών.
Για τα συμπτώματα που θα πρέπει να αναγνωρίζουν οι άνθρωποι ώστε να πηγαίνουν στον γιατρό μίλησε ο κ. Βρουβάκης ο οποίος είπε ότι οι ενδείξεις είναι οι εξής :
- Έκπτωση δραστηριοτήτων στην καθημερινότητα λόγω αισθήματος δυσφορίας
- Βήχας που συχνά θεωρείται φυσιολογικός από τον ασθενή λόγω καπνίσματος και μπορεί να είναι καθημερινός , παραγωγικός η μη παραγωγικός
- Απώλεια ευεξίας -Απώλεια βάρους
- Άγχος Κατάθλιψη .
Ενώ στην ερώτηση ότι τα παραπάνω αφορούν στα συμπτώματα της νόσου. Αν κάποιος υποπτεύεται πως μπορεί να πάσχει από ΧΑΠ, τι μπορεί να κάνει;
Η Κυρία Μπούτου απάντησε ότι ‘’ Παρά το γεγονός ότι το ιστορικό του ασθενή (κάπνισμα, χρόνια συμπτώματα όπως δύσπνοια και βήχας ή συχνές λοιμώξεις αναπνευστικού) θέτουν την υποψία της ΧΑΠ, η διάγνωση γίνεται μόνο με την σπιρομέτρηση. Και είναι πολύ σημαντικό να τεθεί σωστά η διάγνωση και να εκτιμηθεί και το στάδιο της νόσου, προκειμένου ο ασθενής να λάβει την κατάλληλη θεραπεία. Η σπιρομέτρηση είναι μια σχετικά απλή, ανώδυνη και γρήγορη εξέταση που μπορεί να γίνει σε οποιοδήποτε πνευμονολογικό ιατρείο. Μπορεί να πραγματοποιηθεί από μικρά παιδιά μέχρι άτομα μεγάλης ηλικίας, αρκεί αυτά να φυσήξουν στο σπιρόμετρο με συγκεκριμένο τρόπο, ακολουθώντας τις οδηγίες που δίδονται από τον ιατρό που εκτελεί την εξέταση. Με απλά λόγια μετράται ο αέρας που μπορεί το άτομο να εκπνεύσει με συγκεκριμένο τρόπο, σε συγκεκριμένο χρόνο και η διάγνωση της ΧΑΠ γίνεται με βάση αν ο όγκος του αέρα είναι φυσιολογικός ή όχι. Οπότε πρέπει όλοι όσοι παρουσιάζουν παρόμοια συμπτώματα να επισκεφθούν έναν πνευμονολόγο.’’
Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας ασθενής με ΧΑΠ
Ο κ. Βρουβάκης απαντώντας στην ερώτηση για το ποιες είναι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας ασθενής με ΧΑΠ στην καθημερινότητά του και πως επηρεάζεται συνολικά η ποιότητα ζωής του, είπε ότι ‘’Ο ασθενής με ΧΑΠ δυσκολεύεται να εκτελέσει τις καθημερινές του δραστηριότητες όπως να ανέβει σκάλες, να σηκωθεί από το κρεβάτι, να κάνει μπάνιο, να κάνει τις απλές καθημερινές δουλειές του σπιτιού. Επιπλέον οι ασθενείς με ΧΑΠ μπορεί να παρουσιάζουν διαταραχές στον ύπνο. Επομένως καταλαβαίνετε πως όλα τα παραπάνω σίγουρα επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα ζωής των ασθενών με ΧΑΠ.’’
Η νόσος θεραπεύεται;Απάντηση έδωσε ο κ. Λουκίδης λέγοντας ότι ‘’Η νόσος δεν θεραπεύεται αλλά μπορεί να προλαμβάνεται και να ελέγχεται εφ’ όσον διαγνωσθεί νωρίς, γίνουν οι κατάλληλες ενέργειες αναχαίτισης της φυσικής πορείας της μέσω διακοπής του καπνίσματος και γίνουν οι κατάλληλες φαρμακευτικές και μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις.’’
Η ΧΑΠ είναι μια ασθένεια που δεν θεραπεύεται, όμως αντιμετωπίζεται.
Υπάρχει σήμερα τρόπος να αποφευχθεί η αναπηρία στους πάσχοντες; Επίσης αν διαγνωσθεί σε αρχικά στάδια είναι πιο αποτελεσματική η παρέμβαση;
Την παραπάνω ερώτηση απάντησε ο κ. Βρουβάκης σημειώνοντάς ότι ‘’ Το ποσοστό αναπηρίας καθορίζεται από τη βαρύτητα της νόσου ( Ήπια- Μέτρια – Σοβαρή – Πολύ σοβαρή). Η έγκαιρη διάγνωση αποτελεί καθοριστικό παράγοντα στην πρόληψη εξέλιξης της νόσου . Το 64% των ασθενών με ΧΑΠ περνάνε το χρόνο τους καθιστοί η ξαπλωμένοι συγκριτικά με τους υγιείς συνομηλίκους τους.’’
Συμβουλές για τους ασθενείς που πάσχουν από ΧΑΠ εν μέσω της πανδημίας COVID-19 έδωσε η κ. Μπούτου λέγοντάς τα εξής :
- Οι ασθενείς με ΧΑΠ θα πρέπει καταρχήν να ακολουθούν ευλαβικά όλα τα μέτρα ατομικής προστασίας, ειδικά αυτά που αφορούν στην χρήση μάσκας, στην υγιεινή των χεριών και στην αποφυγή συγχρωτισμού.
- Ορισμένοι ασθενείς μπορεί να αισθάνονται μια υποκειμενική δυσφορία με την χρήση μάσκας, θα πρέπει όμως να γνωρίζουν ότι είναι ένα αναγκαίο μέτρο καθώς αποτελούν ευπαθή ομάδα, με ιδιαίτερη ευαισθησία στην εκδήλωση λοιμώξεων του αναπνευστικού.
- Θα πρέπει να ακολουθήσουν πιστά τις οδηγίες εμβολιασμού που τους έχουν δοθεί, όπως κάθε έτος.
Ο βασικός στόχος για τους ασθενείς με ΧΑΠ κάθε έτος, και ιδιαίτερα φέτος, εν μέσω πανδημίας είναι να βρίσκονται σε όσο το δυνατόν πιο σταθερή κατάσταση και να αποφύγουν τις παροξύνσεις. Για το λόγο αυτό δε θα πρέπει να προβαίνουν σε αλλαγή ή διακοπή της αγωγής τους, χωρίς να έχουν λάβει αντίστοιχη σύσταση από τον θεράποντα ιατρό. Και επειδή όλο αυτό το διάστημα διαπιστώσαμε ότι πολλοί ασθενείς απέφευγαν να επισκεφτούν ιατρό, ιδιαίτερα στο νοσοκομείο, με φόβο μήπως εκτεθούν στον κορωνοϊό, παρά το γεγονός ότι παρουσίαζαν συμπτώματα επιδείνωσης ή παρόξυνσης της νόσου, θα ήθελα να παροτρύνω τους ασθενείς, σε αντίστοιχες περιπτώσεις, να επικοινωνούν με τον ιατρό τους.
- Μεγάλη προσοχή και τακτική επικοινωνία με τον ιατρό σας σε κάθε περίπτωση.
Οι διαθέσιμες θεραπείες έχει βελτιωθεί σημαντικά η ποιότητα ζωής των ασθενών, με αποτέλεσμα να είναι πιο λειτουργικοί στην καθημερινότητά τους που είναι και το ζητούμενο;
Απαντώντας η συζητάμε κυρία Μπούτου, είπε ότι ‘’ Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει πολύ σημαντικά βήματα όσον αφορά στην κατανόηση και αντιμετώπιση της νόσου. Γνωρίζουμε πλέον ότι κάθε ασθενής είναι διαφορετικός και χρειάζεται ειδική προσέγγιση. Και ευτυχώς για τους ασθενείς που πάσχουν από ΧΑΠ και τους πνευμονολόγους που ασχολούνται με τη νόσο, υπάρχουν πλέον πολλές διαφορετικές διαθέσιμες θεραπείες, έτσι ώστε να μπορεί να χορηγηθεί η κατάλληλη για κάθε ασθενή. Φυσικά, κατάλληλη θεραπεία σημαίνει λιγότερες παροξύνσεις της νόσου, λιγότερα χρόνια συμπτώματα, καλύτερη ποιότητα ζωής και μεγαλύτερη λειτουργικότητα για τους ασθενείς, κάτι που αλλάζει σημαντικά την καθημερινότητά τους. Και καθώς η έρευνα στον χώρο συνεχίζεται, αισιοδοξούμε ότι θα μπορούμε να βελτιώνουμε συνεχώς, όλο και περισσότερο και την ποιότητα ζωής και την πρόγνωση των ασθενών με ΧΑΠ.’’
Το βασικό μήνυμα της σημερινής ημέρας είναι ότι η ΧΑΠ είναι μια νόσος που προλαμβάνεται και ελέγχεται και οι ασθενείς με ΧΑΠ μπορούν να έχουν μια καλή ποιότητα ζωής. Να θυμάστε πάντα να προστατεύετε την ανάσα σας. Happy BREATH day!