Όσοι εξ ημών παρακολούθησαν όλο αυτό το διάστημα τις διάφορες τηλεμαχίες, εξαγγελίες και δημόσιες τοποθετήσεις των υποψηφίων θα διαπίστωσαν, φρονώ, με προβληματισμό ότι η Υγεία δε βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα των προτεραιοτήτων τους, αφού τομείς όπως η Οικονομία, το Κυπριακό, η Διαφθορά και η Εσωτερική Πολιτική κρατούν αδιαφιλονίκητα τα σκήπτρα των πολιτικών στοχεύσεων για την επαύριον των εκλογών.
Κι όμως, ως το υπέρτατο, μη διαπραγματεύσιμο αγαθό για τον άνθρωπο, και ως εγγενές χαρακτηριστικό μιας ανθεκτικής, δίκαιης και ευημερούσας πολιτείας και κοινωνίας, ιδιαίτερα δε στους δύσκολους, γεμάτους προκλήσεις καιρούς που διάγουμε, η Υγεία οφείλει να έχει κεντρικό χαρακτήρα στους σχεδιασμούς των πολιτικών ταγών ενός κράτους.
- Όσο σκληρή κριτική κι αν προτίθεται να ασκήσει κανείς στη σχεδόν 10χρονη διακυβέρνηση Αναστασιάδη – ΔΗΣΥ επί πληθώρας ζητημάτων, που δεν είμαι ούτε σε θέση ούτε αρμόδια να αναλύσω, θα ήταν άδικο να μην επισημανθεί πως ειδικά σε ό,τι αφορά τον τομέα της Υγείας σημειώθηκε πρόοδος τα τελευταία χρόνια. Προεξάρχον στοιχείο αυτής της προόδου συνιστά, φυσικά, η μεγάλη μεταρρύθμιση του ΓεΣΥ που τόσο ανάγκη είχε η Κύπρος, η προώθηση σημαντικών νομοσχεδίων για την υγεία, καθώς και η συμπερίληψη της φωνής των οργανωμένων ασθενών στη χάραξη αποφάσεων και πολιτικών που τους αφορούν. Επέτυχε, εν ολίγοις, συναινέσεις, και υλοποίησε έργα που οι προηγούμενες κυβερνήσεις δεν κατόρθωσαν να φέρουν εις πέρας.
Μελετώντας και συγκρίνοντας τις Προγραμματικές Θέσεις των υποψηφίων για την Υγεία, και μολονότι και οι τρεις βασικοί υποψήφιοι για την Προεδρία ακούμπησαν σημαντικούς πυλώνες για την Υγεία στις πολιτικές που εισηγούνται, οι προτάσεις που έχει καταθέσει ο Νίκος Χριστοδουλίδης φαίνονται, εκ προοιμίου τουλάχιστον, πιο εμπεριστατωμένες και διεξοδικές έναντι εκείνων των ανθυποψηφίων του. Αναφερόμενη στον Νίκο Χρiστοδουλίδη, θα ήθελα να σημειώσω εδώ πως με εντυπωσίασε θετικά το άρθρο του στην εφημερίδα «Καθημερινή», ημ/νιας 22/01/23, όπου με σαφήνεια σημειώνει ότι το πρόγραμμά του σε όλους τους τομείς, συμπεριλαμβανομένης της Υγείας, θέτει συγκεκριμένους και προκαθορισμένους βραχυ-, μεσο- και μακροπρόθεσμων στόχους υλοποίησης εντός της επόμενης πενταετίας.
- Ένας τέτοιος προγραμματισμός μας βρίσκει απολύτως ικανοποιημένους, δεδομένου ότι θα τηρηθεί έτσι όπως έχει εξαγγελθεί. Ακριβώς γιατί η Κύπρος έχει μια πολύ ξεχωριστή ιδιαιτερότητα. Μπορεί μεν να πρωτοπορεί σε νομοθεσίες και δράσεις, υστερεί δε στην υλοποίησή τους και τον έλεγχο συμμόρφωσης με αυτές.
Το μεγάλο στοίχημα, συνεπώς, σήμερα για τον επερχόμενο Πρόεδρο δεν θα είναι απλά να κτίσει πάνω στα όποια υφιστάμενα επιτεύγματα ή να βελτιώσει μεμονωμένες αδυναμίες του τομέα της Υγείας, αλλά να καταφέρει να υπερβεί τους κομματικούς καιροσκοπισμούς και, με πνεύμα ενωτικό και διάθεση συμπόρευσης με όλους τους εταίρους, να υλοποιήσει τις σημαντικές νέες τομές και έργα που προτείνει στις θέσεις του προς όφελος των ασθενών και των πολιτών.
Η 13η Φεβρουαρίου θα φέρει τη νέα διακυβέρνηση αντιμέτωπη με πολλές ευθύνες τόσο για την προστασία και βελτίωση της βιωσιμότητας και αποδοτικότητας του ΓεΣΥ, όσο και για την προώθηση πολιτικών που θα ανταποκρίνονται ταχύτερα και αποτελεσματικότερα στη ζήτηση για υγειονομικές υπηρεσίες και τις διαρκώς τροποποιούμενες ανάγκες των πολιτών. Εδώ θα είμαστε όλοι οι εταίροι να συνεργαστούμε, να συμμετέχουμε με απόψεις και θέσεις, αλλά και να κρίνουμε όταν και όπου καταστεί απαραίτητο, έκαστος με γνώμονα την εμπειρογνωμοσύνη του.
- Σε ιδιαίτερα κρίσιμο ζήτημα αναδεικνύεται το κενό που υπάρχει στην ποιοτική διασφάλιση των υπηρεσιών υγείας με μετρήσιμους δείκτες, εντός και εκτός ΓεΣΥ, και στη διαπίστευση δημόσιων και ιδιωτικών νοσηλευτηρίων που δεν επιτρέπει τον απαραίτητο κλινικό έλεγχο σε όλο το φάσμα των υπηρεσιών που προσφέρονται. Επιτακτικής σημασίας είναι και η αναδιοργάνωση και ενίσχυση της δημόσιας υγείας στη χώρα μας, για την επίτευξη της οποίας η θέσπιση ενός εξειδικευμένου, ανεξάρτητου Εθνικού Φορέα/Οργανισμού, επιφορτισμένου με τον σχεδιασμό και την υλοποίηση δράσεων λειτουργικού και παρεμβατικού χαρακτήρα με κύριο στόχο την πρόληψη, θα ήταν η πλέον ενδεδειγμένη λύση.
Τα «ταλαιπωρημένα» από τα αμέτρητα, επί σειρά ετών, πήγαινε-έλα στη Βουλή και την αδυναμία επίτευξης συμφωνιών ανάμεσα στους εμπλεκόμενους νομοσχέδια για τα Κέντρα Αποκατάστασης, τον Συνήγορο του Ασθενή και τα Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία πρέπει επιτέλους να οριστικοποιηθούν και να τεθούν σε τροχιά υλοποίησης. Σημαντική συμβολή ως προς την υλοποίηση νομοσχεδίων και άλλων πολιτικών υγείας αναμένεται να έχει και το Υπουργείο Υγείας, του οποίου ο αναβαθμισμένος καθοδηγητικός και εποπτικός ρόλος αν και έχει εξαγγελθεί εδώ και καιρό, βρίσκεται ακόμη στα σκαριά.
Έμφαση επιβάλλεται να δοθεί και στην προάσπιση της ψυχικής υγείας των πολιτών, του πιο αδύναμου τμήματος των παγκόσμιων προσπαθειών για την ανάπτυξη της υγείας και του πρώτου τομέα που πλήττεται σε περιόδους οικονομικής ύφεσης. Είναι ιδιαίτερα ελπιδοφόρο πως ο εν λόγω τομέας δεν έχει μείνει εκτός των θέσεων και των προγραμματιζόμενων πολιτικών κανενός εκ των τριών βασικών υποψηφίων. Μένει να δούμε προσεχώς εάν οι υποσχέσεις για μεγαλύτερη επένδυση και προσβασιμότητα τόσο σε υπηρεσίες πρόληψης, όσο και περίθαλψης των ατόμων με ψυχικές νόσους/εξαρτήσεις ή/και ανάγκη ψυχολογικής υποστήριξης θα γίνουν εν τέλει πραγματικότητα.
Στην προεκλογική περίοδο, όπως συμβαίνει σε όλες τις προεκλογικές περιόδους, παρακολουθήσαμε μια πλειοδοσία αρετής, αγαθών προθέσεων, και κυρίως υποσχέσεων από όλες τις πλευρές. Ανεξάρτητα από το ποιον θα αναδείξει τελικά νικητή η επικείμενη εκλογική διαδικασία, ένα είναι το κυρίως ζητούμενο για την Υγεία. Να προσφέρεται χωρίς αποκλεισμούς, διακρίσεις και κωλύματα και να χαρακτηρίζεται από ποιότητα και αμεσότητα στην παρεχόμενη φροντίδα.
- Την ώρα της κάλπης ας αναλογιστούμε ποιος μπορεί να υπηρετήσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και το μέλλον της υγείας του τόπου μας.
*Δρ. Ανδρούλλα Ελευθερίου
Ιολόγος BSC, MSc, PhD
Εκτελεστική Διευθύντρια Διεθνούς Ομοσπονδίας Θαλασσαιμίας (ΔΟΘ)