” Στην Υγεία και ιδιαίτερα στο φάρμακο το κράτος, στην Ελλάδα της κρίσης , κάνει διαχείριση χωρίς να έχει μια μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη πολιτική. Η τρόικα συμβούλευσε την κυβέρνηση να νομοθετήσει μέτρα που υπάρχουν σε διαφορετικά συστήματα άλλων χωρών . Πήραν αυτά τα μέτρα τα έβαλαν όλα μαζί και τα νομοθέτησαν ‘’ αναφέρει στην Νικολέτα Ντάμπου και το www.Life2day.gr ο νέος πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ) κ. Θεόδωρος Τρύφων.
Για ποιο λόγο δεν εφαρμόζεται από την πολιτεία μια εθνική πολιτική φαρμάκου;
”Δυστυχώς, όλο το σύστημα και ο κρατικός μηχανισμός λειτουργεί υπό καθεστώς κρίσης τα τελευταία τέσσερα χρόνια, και σε πάρα πολλούς τομείς και ιδιαίτερα στο φάρμακο κάνουμε διαχείριση κρίσης και όχι μια μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη πολιτική. Σε αυτό συντελεί ότι υπάρχει για πρώτη φορά , μηχανοργάνωση ΙΔΙΚΑ, ΕΟΠΥΥ αλλά και οι σύντομες αλλαγές υπουργών, με βάση αυτό πολλά πράγματα πήγανε πίσω. Δεν υπάρχει μια κεντρική αναφορά για πολιτική φαρμάκου. Αυτό τον ρόλο θα πρέπει να τον έχει ο ΕΟΦ ή ένας γενικός γραμματέας φαρμάκου ή κάποιος ο οποίος να έχει τουλάχιστον 5τη θητεία στις αρμοδιότητες του, ώστε να μπορεί και να σχεδιάζει και να νομοθετεί και να υλοποιεί μια πολιτική για το φάρμακο. Άρα η έλλειψη ενός κεντρικού συντονιστή είναι πολύ βασική και συντελεί στο να μην υπάρχει μια συνολική πολιτική φαρμάκου. Δεύτερον, το γεγονός ότι κάνουμε διαχείριση κρίσης, προσπαθούμε με βάση τα πολύ συγκεκριμένα και πενιχρά οικονομικά μέσα της χώρας και με βάση το γεγονός ότι κάθε τρεις μήνες έρχονται εδώ οι ελεγκτές από την Τρόικα και πρέπει να έχουμε πιάσει συγκεκριμένους στόχους , και αυτό συντελεί στο να μην μπορούμε να εφαρμόσουμε μόνοι μας μια πολιτική φαρμάκου στη σωστή κατεύθυνση βάσει των δεδομένων της χώρας’’
Σε συνεργασία με την Τρόικα δεν θα μπορούσε να γίνει;
‘’Αυτό απέτυχε. Απέτυχε διότι οι άνθρωποι της Τρόικα ήθελαν να δείξουν συγκεκριμένα αποτελέσματα’’
Τι έγινε λοιπόν;
” Συμβούλευσαν την κυβέρνηση να νομοθετήσει πάρα πολλά μέτρα τα οποία υπάρχουν σε διαφορετικά συστήματα σε πολλές χώρες. Πήραν όλα τα μέτρα από διαφορετικά συστήματα, τα έβαλαν όλα μαζί και τα νομοθετήσαν στην Ελλάδα.Πρότεινε η Τρόικα και αποδέχθηκε η κυβέρνηση μέτρα τα οποία για να εφαρμοστούν πρέπει να υπάρχει μια άλλη υποδομή. Η βάση των μέτρων αυτών είναι να λειτουργούν κάποια πράγματα μακροχρόνια στην Ελλάδα. Αυτό δεν υπήρχε. Άρα απέτυχε και αυτό.’’
Πιστεύετε ότι τελικά οι μειωμένες δαπάνες στην υγεία είναι απαίτηση της Τρόικα ή πρωτοβουλία της κυβέρνησης και των εμπλεκόμενων;
”Σε ό,τι αφορά στο φάρμακο έχουμε φτάσει στο άλλο άκρο. Το 2009 υπήρχε όντως υπερβολή , υπερκατανάλωση η οποία έγινε λόγω της απουσίας ελεγκτικών μηχανισμών. Φτάσαμε στο άλλο άκρο όπου τα χρήματα και οι πόροι που διατίθενται είναι ανεπαρκείς. Με τους πόρους που διαθέτει το Υπουργείο Οικονομικών δεν μπορεί να καλυφθεί η υγεία και κυρίως τα φάρμακα διότι το φάρμακο ενώ είναι το 25% των δαπανών υγείας έχει ουσιαστικά συμβάλει στην εξοικονόμηση τα τελευταία χρόνια πάνω από 50%, αυτό σημαίνει ότι το φάρμακο έχει μειωθεί πολύ περισσότερο από άλλες δαπάνες υγείας και έχουμε φτάσει σε ένα σημείο που αυτό πρέπει να αντιμετωπιστεί. Δεν νομίζω ότι είναι θέμα της Τρόικας τόσο πολύ, όσο κυρίως θέματα κατανομής κονδυλίων και δαπανών μέσω του Υπουργείου Οικονομικών. Είναι ένας συνδυασμός και των δύο. Η Τρόικα έβαλε ένα δείκτη σαν ποσοστό επί του ΑΕΠ, εμείς όμως έχουμε βάλει ένα άλλο δείκτη, δαπάνη ανά κάτοικο, εκεί δείχνουμε ότι είμαστε 30% χαμηλότερα από τον μέσο όρο της Ευρώπης, και αυτό είναι κάτι που πρέπει να αντιμετωπιστεί.’’
Το Υπουργείο Υγείας δεν θα μπορούσε να διεκδικήσει περισσότερα χρήματα;
” Το Υπουργείο Υγείας λειτουργεί με ένα συγκεκριμένο προϋπολογισμό. Εάν δώσει περισσότερα χρήματα εκεί πρέπει να τα κόψει από κάπου αλλού. Αυτό είναι κάτι που το έχουμε ζητήσει και εμείς, και όχι μόνο εμείς, οι σύλλογοι ασθενών, οι φαρμακοποιοί, όλοι έχουν ζητήσει μεγαλύτερα κονδύλια για την υγεία. Και νομίζω ότι αυτό πλέον στοιχειοθετείται. Πριν 2 χρόνια ενδεχομένως αυτό να μην μπορούσαμε να το ζητήσουμε. Αλλά τώρα στοιχειοθετείται. Έχουμε φτάσει τόσο χαμηλά, που εύλογα μπορεί κανείς να πει, τουλάχιστον από τον χώρο του φαρμάκου που εγώ εκπροσωπώ, ότι η δημόσια φαρμακευτική δαπάνη των ταμείων ΕΟΠΥΥ και όλων των ταμείων θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 2.200 δις ευρώ και τα νοσοκομεία να πάρουνε τις ειδικές θεραπείες και να έχουν ειδικούς προϋπολογισμούς για τις σοβαρές παθήσεις που έχουνε, θα πρέπει να είναι γύρω στα 700 εκατ. Με αυτόν τον τρόπο θα έχουμε και χαμηλές τιμές, και ικανοποιητική κάλυψη και πρόσβαση του συστήματος και τα ταμία θα έχουν προϋπολογισμό που για μας είναι σαφές ότι θα είναι εφικτό. Το πρόβλημα μας δεν είναι αυτό. Το πρόβλημα δεν είναι οι δαπάνες τόσο των ταμείων –είναι κι αυτό ένα θέμα. Το θέμα είναι ότι τα ταμεία δεν έχουν έσοδα, με 25% ανεργία. Άρα αυτό μας χτυπάει και μας χτυπάει κάθε χρόνο.’’
Οι προτάσεις που έχετε καταθέσει στο Υπουργείο Υγείας και αφορούν στην συμβολή της φαρμακοβιομηχανίας στην ανάπτυξη οι οποίες δεν έχουν γίνει ακόμα αποδεκτές. Ποιες είναι;
‘’ Εδώ και πάρα πολλά χρόνια ακόμα και την περίοδο προ του Μνημονίου και της κρίσης, προτείνουμε πάντα ένα συνολικό πλαίσιο για την τιμολόγηση αλλά και για την αποζημίωση καθώς και για την βιωσιμότητα των ταμείων αλλά και για την πρόσβαση των ασθενών στα φάρμακα καθώς και για την εγχώρια παραγωγή και τεκμηριώνουμε τα θετικά αποτελέσματα της εφαρμογής των μέτρων αυτών και την συμβολή τους στην εθνική οικονομία. Στα πλαίσια λοιπόν αυτά, καταθέσαμε στο Υπουργείο Υγείας προτάσεις στο να υπάρξει μείωση δαπάνης από το 2009 μέχρι σήμερα , αλλά κυρίως μέσω διαφορετικών μέτρων. ‘’
Τι εννοείτε;
”Μέσω μηχανισμών που γίνονται σε όλη την Ευρώπη. Δηλαδή, έλεγχος συνταγογραφίας, θεραπευτικά πρωτόκολλα, συγκεκριμένες συμφωνίες με τις φαρμακευτικές εταιρίες για price volume, αξιολόγηση νέων φαρμάκων που μπαίνουν μέσα στο σύστημα της λίστας, όπως συμβαίνει παντού, δηλαδή costbenefit και φάρμακο οικονομική ανάλυση των νέων θεραπειών. Από εκεί και πέρα να υπάρχει ένα σύστημα τιμολόγησης και μια πολιτική για τα γενόσημα για να μειωθούν οι τιμές και να υπάρχουν φθηνότερες επιλογές φαρμάκων στο σύστημα τόσο για τα ταμεία όσο και για τον ασθενή. Αυτά όλα όμως για να υλοποιηθούν χρειάζεται να υπάρχει μια πολιτεία με διάρκεια. Δεν υπήρχε αυτό. Υπήρχαν αλλαγές Υπουργών. Γιατί όταν στην Ελλάδα αλλάζουν Υπουργοί, ξεκινάνε πολλές φορές από το σημείο κοντά στο μηδέν. Δεύτερον, είναι απαραίτητο να υπάρχουν συστήματα τα οποία να λειτουργούν χρόνια, για να μην αδικώ και την κυβέρνηση η οποία νομοθέτησε πάρα πολλά πράγματα’’
‘’Για να μπορέσει να εφαρμοστεί λοιπόν μια πολιτική για τα γενόσημα, πρέπει να έχει γίνει μια μεγάλη προσπάθεια τουλάχιστον 2 3 χρόνια ενημέρωσης του κοινού για την ποιότητα των ελληνικών φαρμάκων και έπειτα στο γιατρό και στον φαρμακοποιό. Για να εφαρμοστεί αυτό χρειαζόταν 3 χρόνια μια καμπάνια για ενημέρωση, έτσι ώστε ο κόσμος να προτιμήσει το φάρμακο που αφενός μεν εμπιστευόταν και αφετέρου έχει χαμηλή συμμετοχή. Πάντα με την προτροπή του γιατρού και τη σύμφωνη γνώμη των φαρμακοποιών. Αυτό λοιπόν, δεν έγινε, διότι κάθε πολιτική θέλει διάρκεια. Ένα μεγάλο μέρος των προτάσεων μας λοιπόν δεν έχει περάσει διότι δυστυχώς οι συνομιλητές απέναντί μας δεν έχουνε διάρκεια’’
Τα clawback και rebate έχουν εξαντλήσει τη φαρμακοβιομηχανία . Τι πρόκειται να κάνει γι’ αυτό;
‘’Οι προϋπολογισμοί είναι πάρα πολύ χαμηλοί, δυστυχώς η έλλειψη μεγάλων παρεμβάσεων στη συνταγογραφία, έχει οδηγήσει σε οριζόντια μέτρα, τα οποία έχουν επιβαρύνει τις φαρμακοβιομηχανίες με μια φορολογία περίπου 55%. Αυτό είναι κάτι το οποίο δεν αντέχεται ειδικά αν έχει η εταιρία παραγωγή με πολλές θέσεις εργασίας, αποσβέσεις επενδύσεις, δεν είμαστε εμπορική εταιρία, όπως είναι πάρα πολλές εισαγωγικές, είμαστε παραγωγική εταιρία, και με 55% φορολογία δεν αντέχεται. Παρ’ όλα η φαρμακοβιομηχανία προσπαθούμε και θα προσπαθήσουμε να κρατήσουμε την έδρα μας στην Ελλάδα . Απλά θα ζητήσουμε πράγματα όχι μόνο αυτονόητα, αλλά εάν δοθούν θα βοηθήσουν την Ελλάδα να βγει από την κρίση.”
” Η Ελληνική φρμακοβιομηχανία λέει «μπορώ να πάρω το 70% στην πρωτοβάθμια περίθαλψη και ένα μεγάλο μέρος στη νοσοκομειακή περίθαλψη πάνω από 50%. Με αυτό, το σύστημα θα έχει χαμηλότερες τιμές, περισσότερες θέσεις εργασίας, μεγαλύτερη φορολόγηση, περισσότερα έσοδα.’’
Τελικά το κόστος των ανασφάλιστων θα το επωμιστεί η φαρμακοβιομηχανία;
” Ένα μέτρο το οποίο σαφώς είναι σωστό και η φαρμακοβιομηχανία υποστηρίζουμε, δηλαδή η κάλυψη καθολικά όλου του πληθυσμού με φάρμακα και με νοσοκομειακή περίθαλψη, δυστυχώς το κόστος αυτού του μέτρου πάει να περάσει απο την πολιτεία στις πλάτες άλλων.”
Θα το επιβαρυνθείτε εσείς, η φαρμακοβιομηχανία τελικά;
” Αυτό είναι κάτι που προβλέπεται αυτή τη στιγμή, και αυτό μπορώ να πω τώρα. Θέλω να πιστεύω ότι όταν ξέρουμε ακριβώς για τι μιλάμε, γιατί δεν ξέρουμε το ποσό αλλά πρέπει να δούμε τι επίπτωση θα έχει αυτό στη δαπάνη. Σαφέστατα είναι υποχρέωση του κράτους να καλύψει το κόστος των ανασφάλιστων Ελλήνων.”
” Οι φαρμακευτικές εταιρίες για να βοηθήσουν μπορούν να κάνουν έκπτωση σε αυτές τις κατηγορίες φαρμάκων . Η ΠΕΦ έχει δώσει δωρεάν φάρμακα σε ανασφάλιστους. Το κάνουμε με διάφορους τρόπους, τώρα τελευταία εγκαινιάσαμε ένα Κοινωνικό Φαρμακείο, με την Αρχιεπισκοπή Αθηνών για όλες τις ενορίες. Άρα, συμμετέχουμε ενεργά. Αλλά, άλλο αυτό και άλλο να πει κανείς ότι τους ανασφάλιστους θα τους καλύπτει η ελληνική παραγωγή ή όλες οι εταιρίες. Αυτό είναι κάτι το οποίο πουθενά δεν γίνεται, πουθενά δεν μπορεί να γίνει. Η πρόνοια είναι πρόνοια και πρέπει να είναι στοχευμένη, διότι πρέπει να επιδοτήσεις και να διαθέσεις κάποια φάρμακα για ειδικές παθήσεις τα οποία είναι πολύ ακριβά και δεν έχει εύκολη πρόσβαση ο ασθενής. Πρόνοια σημαίνει να τα επιδοτεί το Κράτος εξ ολοκλήρου. Τα φάρμακα της πρωτοβάθμιας, πλέον, έχουν χαμηλές τιμές. Η ελληνική Φαρμακοβιομηχανία μπορεί να δώσει σε ακόμα χαμηλότερες, με το σύστημα που είπαμε για τα γενόσημα. Και νομίζω πως αυτό είναι ένα κονδύλι το οποίο εύκολα μπορεί να μπει σε κάποιον προϋπολογισμό αρκεί να γίνουν τα διαρθρωτικά μέτρα.’’
Πρόκειται να αλλάξετε κάτι, ως πρόεδρος στην πολιτική της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας;
‘’ Όχι, όχι, υπάρχει μια συνέχεια στην πολιτική. Κάποιες μικρο αλλαγές έγιναν. Αλλά όλες οι ελληνικές εταιρίες έχουν σύμπνοια και ομόνοια και κοινές θέσεις. Απλά αλλάζουμε περίοδο. Η σχέση μας με τους δανειστές φαίνεται πως θα είναι κάπως διαφοροποιημένη. Είναι πολύ πιο ώριμο το κλίμα από εδώ και μπρος να μπορέσουμε να διεκδικήσουμε τα αυτονόητα. Να αποφασίζει η Ελλάδα μόνη της την πολιτική για το φάρμακο, σε κλειστό προϋπολογισμό, και δεύτερον να πειστεί πλέον η κυβέρνηση, και οποιαδήποτε κυβέρνηση πιστεύω που θα έχει έναν συνδυασμό μπροστά της και χωρίς εξωτερικές επιρροές και με μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα , όταν και εφόσον λήξουν οι οικονομικές εκκρεμότητες, να πειστεί ότι είναι μονόδρομος και η λύση για το σύστημα είναι το 70% να είναι παραγόμενα φάρμακα. Με αυτόν τον τρόπο θα εξοικονομήσει και χρήματα για τις ακριβές θεραπείες. Έτσι θα μειώσει τη δαπάνη και θα έχει έσοδα το κράτος. Και με αυτόν τον τρόπο θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας.’’
Στην ELPEN τα χρήματα που διαθέτετε για την έρευνα και την ανάπτυξη πόσα είναι και με ποιο τρόπο επενδύετε;
” Είμαι πραγματικά πολύ περήφανος που αυτή η ελληνική φαρμακοβιομηχανία 50 χρόνια μετά την ίδρυση της από τον Δημήτρη Πενταφράγκα, μπορεί και συνεχίζει και να είναι ανταγωνιστική στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Είμαι πάρα πολύ χαρούμενος και περήφανος γιατί μαζί με το διοικητικό συμβούλιο της ELPEN , τον Κωνσταντίνο Πενταφράγκα και εμένα που έχουμε τη διοίκηση της εταιρίας καταφέραμε και κρατήσαμε 850 θέσεις εργασίας στον όμιλο.”
”’Σε μια περίοδο που υπάρχει 27% ανεργία και που πάρα πολλές εμπορικές εταιρίες έχουν διώξει πάνω από το 40% του προσωπικού τους, εμείς πραγματικά είμαστε πάρα πολύ υπερήφανοι που ουσιαστικά τιμούμε το κοινωνικό συμβόλαιο που έχουμε με τους εργαζόμενους. Δηλαδή, και στα δύσκολα και στις καλύτερες εποχές θα προσπαθήσουμε μέχρι τέλους με οποιοδήποτε κόστος να κρατήσουμε τον κόσμο μας κυρίως γιατί τον χρειαζόμαστε αλλά και γιατί έχουμε υποχρέωση μέσα στο σύστημα αυτό που έχουμε χτίσει να υπάρχει μια κοινωνική συνοχή και στην εταιρία μας και στην Πολιτεία. Το τρίτο πράγμα για το οποίο είμαστε περήφανοι είναι ότι κάνουμε στην έρευνα και την ανάπτυξη αλλά και στην παραγωγή καθώς και στον εκσυγχρονισμό αλλά ακόμα και στο εξωτερικό, σε θυγατρικές που έχουμε στη Γερμανία και την Σουηδία.”
Έρευνα και ανάπτυξη της ELPEN
” Ως προς την έρευνα και ανάπτυξη της ELPEN , αυτή τη στιγμή με αιχμή του δόρατος το αναπνευστικό – καρδιολογικό κάποιους συνδυασμούς, η εταιρία επενδύει από 7 ως 12 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο, μαζί με κάποιες επενδύσεις μηχανολογικού εξοπλισμού για να γίνουν αυτές οι αναπτύξεις. Πριν τρία χρόνια οι επενδύσεις ήταν μεγαλύτερες από το παραπάνω ποσό γιατί είχαμε μια σειρά από φακέλους που καταθέταμε για το αναπνευστικό σε όλη την Ευρώπη. Το θέμα της έρευνας είναι κάτι το οποίο είναι ξεκάθαρο ότι θα πρέπει να ενταχθεί, υπάρχουν πολλά κονδύλια στην Ευρωπαϊκή Ένωση.”
Έλληνες επιστήμονες και πανεπιστήμια
” Υπάρχουν Έλληνες επιστήμονες και τα πανεπιστήμια και μπορεί να υπάρχουν συνέργειες” ” Είναι ξεκάθαρο ότι η Ελληνική φαρμακοβιομηχανία όπως και τα 20 εργοστάσια, άλλα περισσότερο άλλα λιγότερο κάνουν κάτι με διαφοροποίηση. Δηλαδή παράγουν ένα προϊόν που έχει ένα περισσότερο πλεονέκτημα σε σχέση με τον ανταγωνισμό σε διαφορετική κατηγορία. Αυτή η διαφοροποίηση έρχεται μέσω ερευνητικών πρωτοπόρων προγραμμάτων. Είναι κάτι πάρα πολύ δύσκολο, πολύ ανταγωνιστικό. Δεν ζητάμε λοιπόν από την πολιτεία καμία στήριξη και επιδότηση, αλλά ζητάμε κάποια πράγματα αυτονόητα. Όταν π.χ. είχαμε ομόλογα, και κουρεύτηκαν 70%, αυτά τα λεφτά δεν έφυγαν από την δική μας την τσέπη, έφυγαν από τις εταιρίες , τις επενδύσεις και τις έρευνες.”
Με το νέο νομοσχέδιο χάνεται το 10% των επιδοτήσεων στην φαρμακοβιομηχανία;
” Αυτή τη στιγμή έχουμε μια φορολογία πάνω από 50% είναι ξεκάθαρο ότι είναι πάρα πολύ δύσκολο να κρατηθούν αυτές οι επενδύσεις. Και τρίτον, όταν δυστυχώς έχουμε πάρα πολλά θέματα γραφειοκρατιών, αδειοδοτήσεων ακόμα και σήμερα είναι και αυτό ένα μεγάλο εμπόδιο, παράλληλα με το γεγονός ότι στην Αττική, που ότι και να κάνουμε ή ότι και να πούμε πρέπει να υπάρχει περιφερειακή ανάπτυξη, οι επενδύσεις, οι θέσεις εργασίας. Το μεγαλύτερο μέρος των μονάδων βρίσκονται στην Αττική οι οποίες έχουν πολύ χαμηλούς συντελεστές επιδότησης. Το 10% των επιδοτήσεων χάνονται από το νέο νομοσχέδιο για την Υγεία. Αυτό για μένα σημαίνει ότι τα χρήματα θα πάνε χαμένα κάπου αλλού, χωρίς να υπάρχουν αποτελέσματα. Άρα θα πρέπει και εδώ η Ελλάδα να ζητήσει κάτι καλύτερο στα πλαίσια της Ευρώπης, να ζητήσει καλύτερη εσωτερική κατανομή των χρημάτων.