Συνέντευξη στην Νικολέτα Ντάμπου
Για τις θεσμικές αλλαγές χαμηλού κόστους που θα επιφέρουν στον χώρο της Υγείας και του φαρμάκου τεράστιο μεσοπρόθεσμο όφελος αλλά δεν έχουν γίνει στην χώρα μας ,μιλάει για πρώτη φορά ο κ. Δημήτρης Κούβελας, Καθηγητής Κλινικής φαρμακολογίας ΑΠΘ και Πρόεδρος Επιτροπής Λίστας Συνταγογραφούμενων Φαρμάκων στο www.Life2day.gr .Ενώ, αναδεικνύεται από την συνέντευξη μας , ένας διαφορετικός ρόλος του γιατρού αλλά και φαρμακοποιού αυτός του εκτιμητή ποιότητας των φαρμάκων. Παράλληλα ανοίγουμε την συζήτηση για το σύμφωνο δεοντολογίας πολιτικής προώθησης των φαρμάκων από τις φαρμακευτικές εταιρίες. Απάντηση στο δίλημμα που έχει θέσει μερίδα της φαρμακευτικής αγοράς, εάν θα πρέπει να δοθεί βαρύτητα στην καινοτομία- νέες θεραπείες ή στα φθηνά φάρμακα , μας δίνει ο καθηγητής .
Υπάρχουν θεσμικές αλλαγές που μπορούν να γίνουν , οι οποίες θα συμβάλουν σημαντικά στο χώρο της Υγείας και του φαρμάκου ώστε να ξεπεραστούν τα σημερινά προβλήματα και να υπάρχει βελτίωση και εξέλιξη, χωρίς να απαιτούνται χρήματα;
Υπάρχει πληθώρα αλλαγών που θα πρέπει να γίνουν. Αυτές οι αλλαγές πρέπει να στοχεύουν σε συγκεκριμένους άξονες τους οποίους θα χρειαστεί να περιγράψω εν συντομία:
α. Δημιουργία ΗΤΑ. Η αξιολόγηση και η συμφωνία συμφέρουσας τιμής για τις νέες θεραπείες είναι ζωτικής σημασίας για την φαρμακευτική πολιτική.
β. Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας του Πολίτη. Ο ηλεκτρονικός φάκελος που ήδη άρχισε να χρησιμοποιείται πιλοτικά είναι η λύση σε πληθώρα θεμάτων που απασχολούν την φαρμακοεπιδημιολογία και κατ’ επέκταση την ορθολογική χρήση των φαρμάκων.
γ. Διορθώσεις στην Ηλεκτρονική συνταγογράφηση. Η ηλεκτρονική συνταγογράφηση πρέπει να συνδέεται με τον ηλεκτρονικό φάκελο υγείας και φυσικά να χρησιμοποιείται μια απόλυτη αντιστοίχιση μεταξύ διάγνωσης (ICD10) και προτεινόμενης φαρμακευτικής αγωγής.
δ. Χρειαζόμαστε Ιατρούς εξειδικευμένους στην Κλινική Φαρμακολογία που σε άλλες χώρες είναι επίσημη Ιατρική Ειδικότητα, αναγνωρισμένη από την UEMS. Αυτοί οι ιατροί θα πρέπει να στελεχώσουν Το ΗΤΑ, θα σχεδιάζουν και θα εποπτεύουν τις κλινικές μελέτες, θα στελεχώσουν το υπουργείο και τους οργανισμούς, τα νοσοκομεία κά. Θα πρέπει σιγά σιγά να σκεφτούμε τη δημιουργία στελεχών που να είναι σε θέση να ωφελήσουν το σύστημα
Όλες οι παραπάνω αλλαγές είναι θεσμικές, χαμηλού κόστους και με τεράστιο μεσοπρόθεσμο όφελος.
Μπορούν οι γιατροί και φαρμακοποιοί να εκπαιδευτούν ώστε να γίνουν εκτιμητές ποιότητας των φαρμάκων; Ποιο θα είναι το όφελος για το σύστημα αλλά και για τους ασθενείς;
Οι γιατροί και οι φαρμακοποιοί πρέπει να εκπαιδευτούν σε σημεία που η παραδοσιακή γνώση τους έχει ξεπεραστεί. Οι φαρμακοποιοί πρέπει να εμβαθύνουν στα βιολογικά φάρμακα και στις προχωρημένες θεραπείες, στην εκτίμηση της ποιότητας των φαρμάκων, στην αντίληψη της φαρμακευτικής νομοθεσίας και άλλα. Οι γιατροί πρέπει να ασχοληθούν με τα φάρμακα και την ορθολογική χρήση τους, τις νέες μεθόδους των κλινικών μελετών, αλλά και των μεθόδων της στατιστικής, τις μετααναλύσεις και τις μετααναλύσεις δικτύου (network metaanalysis). H διασυνδετική στα πλαίσια της καλής ιατρικής πρακτικής, η αντίληψη και η αντιμετώπιση της πολυνοσηρότητας κ.ά είναι τα πεδία εκείνα όπου οι νέοι επιστήμονες θα μπορούσαν να κάνουν τη διαφορά.
Υπάρχει ένας κώδικας δεοντολογίας ο οποίος αφορά στην πολιτική προώθησης των φαρμάκων και την αποφυγή του αθέμιτου ανταγωνισμού ο οποίος δεν είναι υποχρεωτικός προς τις φαρμακευτικές εταιρίες να το υπογράψουν . Πόσες εταιρίες στη χώρα μας δεν τον έχουν υπογράψει; Τι προβλήματα δημιουργεί αυτό το γεγονός; Γιατί το υπουργείο δεν αποφασίζει να μην καλύπτει φάρμακα τα οποία παρασκευάζονται από εταιρείες που δεν έχουν υπογράψει το σύμφωνο δεοντολογίας;
Αυτή είναι μια ερώτηση που δεν μου έχει ξαναγίνει. Ναι πιστεύω ότι οι φαρμακευτικές θα έπρεπε να υπακούν σε ηθικούς και δεοντολογικούς κανόνες σκληρότερους από αυτούς των ιατρών, διότι από ένα γιατρό κινδυνεύει ένας ασθενής ενώ από ένα φάρμακο χιλιάδες.
Είναι σωστό οι έντιμοι βιομήχανοι και έμποροι φαρμάκων να ελέγχουν το χώρο τους ώστε να μην δυσφημίζονται και οι ίδιοι. Πιστεύω ότι θα έπρεπε να είναι αναγκαστικό να αποζημιώνεται ένα φάρμακο μόνο αν ο κατασκευαστής ανήκε σε ένα σοβαρό και στιβαρό όργανο που να μπορεί να τον ελέγχει σε συνεργασία με τις αρχές. Αυτό δεν περιλαμβάνει μόνο τη δεοντολογία, αλλά και ποιοτικά στοιχεία κατασκευαστή και άλλα στοιχεία που θα μας έπαιρνε πολύ χρόνο να τα αναλύσουμε. Πάντως ναι πιστεύω ότι θα έπρεπε να είναι προϋπόθεση να είναι όλοι ενταγμένοι σε συλλογικά όργανα όπου θα ήταν σύμβουλοι και συνεργάτες της πολιτείας. Από την άλλη το υπουργείο, ως εκτελεστική εξουσία, δεν είναι σε θέση, ήθους και ιδεολογίας, να επιβάλλει ένα τέτοιο μέτρο στους κατόχους άδειας κυκλοφορίας προϊόντων. Χρειάζεται συζήτηση και συναίνεση πριν γίνει διότι υπάρχουν σημαντικά ζητήματα, και όχι μόνο ηθικά.
Ποια είναι οι θέση σας για τα γενόσημα στην Ελλάδα σήμερα ;
Τα γενόσημα πρέπει να υπάρχουν σε μια αγορά όπως και τα βιοομοειδή, προκειμένου να αυξάνει η προσβασιμότητα στις θεραπείες. Τα γενόσημα κακώς έχουν αποτελέσει θέμα και κέντρο της φαρμακευτική πολιτικής της χώρας. Δεν πιστεύω ότι υστερούμε στη συνταγογράφηση γενοσήμων σε σχέση με τις άλλες χώρες. Οι αριθμοί που δίνονται δεν είναι πραγματικοί, διότι δεν χρησιμοποιούμε ως μονάδα μέτρησης της μέση ημερήσια δόση (DDD), αλλά συσκευασίες ή ποσά. Ακόμα όμως και έτσι η αγορά γενοσήμου σε χρήματα θα μπορούσε να βοηθήσει να κερδίσουμε μονοψήφιες ποστοστιαίες μονάδες
Τα πρωτότυπα ;
Η αξιολόγηση και διαπραγμάτευση των νέων και ακριβών θεραπειών θα μπορούσε να μειώσει, εύκολα τη δαπάνη στο 50% και παραπάνω.
Σε τι βαθμό υπάρχει πραγματική καινοτομία στα φάρμακα ;
Αυτό είναι σχετικό. Υπάρχει καινοτομία και πραγματικά επαναστατικές θεραπείες, σε ένα ποσοστό αρκετά βέβαια χαμηλό.
Δεν είναι τόσο εύκολο να δημιουργήσεις κάτι που αν αξίζει nobel κάθε μέρα.
Σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς με την συγκεκριμένη φαρμακευτική δαπάνη μπορεί να υπάρξει ισορροπία ανάμεσα στην πραγματική καινοτομία και τα γενοσημα ; Που πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη βαρύτητα; Πρέπει να γίνει επιλογή ανάμεσα στην καινοτομία- νέες θεραπείες και τα φθηνά φάρμακα;
Αυτό είναι ψευδοερώτημα. Είναι προφανές ότι η αξιολόγηση των νέων φαρμάκων, η δημιουργία αυστηρών κανόνων συνταγογράφησης και οι κλειστοί προϋπολογισμοί θα φέρουν τη λύση. Προφανές σε όλα αυτά και τα γενόσημα και τα καινοτόμα έχουν την θέση τους.