Για τον καρκίνο του προστάτη μια νόσο που σήμερα θεραπεύεται μίλησε ο κ. Λουκάς Στενός MD,FEBU- Αν. Διευθυντής Α Ουρολογικής Κλινικής -ΕΡΡΙΚΟΣ ΝΤΥΝΑΝ HOSPITAL CENTER στο www.healthweb.gr ,τονίζοντας ότι ''Ο καρκίνος του προστάτη μπορεί να είναι σοβαρή νόσος αλλά οι περισσότεροι που διαγιγνώσκονται δεν πεθαίνουν από αυτόν. Κρατάμε στο μυαλό μας όμως, ότι παρά την αισιοδοξία και την πρόοδο στην διάγνωση και θεραπεία του τα τελευταία 10 χρόνια, εξακολουθεί να είναι θανατηφόρα νόσος για κάποιους ανθρώπους. Στην Αμερική 94 άνδρες πεθαίνουν καθημερινά από τον καρκίνο του προστάτη.''.
Ο καρκίνος του προστάτη αναπτύσσεται σε έναν μικρό αδένα που υπάρχει στους άνδρες και παράγει σπερματικό υγρό το οποίο θρέφει και μεταφέρει το σπέρμα. Γενικά, ο καρκίνος είναι η κατάσταση στην οποία ένα κύτταρο γίνεται ανώμαλο και αρχίζει να μεγαλώνει και να αναπαράγεται πιο γρήγορα από τα φυσιολογικά . Τα ανώμαλα κύτταρα συνεχίζουν να ζουν ενώ τα άλλα κύτταρα πεθαίνουν. Τα συνεχώς αθροιζόμενα ανώμαλα κύτταρα σχηματίζουν έναν όγκο που είτε εισβάλλει σε παρακείμενους ιστούς όπως οι σπερματοδόχες κύστεις ή οι τοπικοί λεμφαδένες, είτε μεθίσταται σε άλλα όργανα του σώματος όπως τα οστά.Ο καρκίνος του προστάτη χρησιμοποιεί τα ανδρογόνα ως καύσιμο για την ανάπτυξη του γι’΄ αυτό και βασικό μέρος της θεραπείας, ειδικά στον προχωρημένο καρκίνο του προστάτη ,είναι η στέρηση των ανδρογόνων στα πλαίσια της ορμονοθεραπείας. Πάντως, σε πολλές περιπτώσεις ο προστατικός καρκίνος αναπτύσσεται σχετικά αργά που σημαίνει ότι μπορεί να χρειαστούν χρόνια ώστε να αποκτήσει ικανοποιητικό μέγεθος για να ανιχνευθεί και ακόμη περισσότερο για να κάνει μεταστάσεις. Παρ΄ όλα αυτά ορισμένες περιπτώσεις είναι πιο επιθετικές και απαιτούν πιο επείγουσα αντιμετώπιση
Πόσο συχνός είναι ο καρκίνος του προστάτη;
Ο καρκίνος του προστάτη είναι ο δεύτερος πιο συχνός στους άνδρες και ο τέταρτος πιο συχνός καρκίνος παγκοσμίως.Περίπου 1 στους 8 άνδρες θα διαγνωσθεί με καρκίνο του προστάτη κατά την διάρκεια της ζωής του. Ο προστατικός καρκίνος τείνει να αναπτύσσεται σε πιο ηλικιωμένους άνδρες. Είναι σπάνιος στις ηλικίες κάτω των 40 ετών ενώ 6 στις 10 περιπτώσεις διαγιγνώσκονται σε άνδρες άνω των 65 ετών. Η μέση ηλικία διάγνωσης είναι περίπου τα 66 έτη.
Από ποια ηλικία οι άνδρες πρέπει να πραγματοποιήσουν προληπτικές εξετάσεις για τον καρκίνο του προστάτη;
Οι προληπτικές εξετάσεις πρέπει να ξεκινούν :
Α) Στην ηλικία των 50ετών για άνδρες μέσου κινδύνου για προστατικό καρκίνο με προσδόκιμο επιβίωσης τουλάχιστον δέκα ακόμη ετών.
Β) Στην ηλικία των 45 ετών σε άνδρες υψηλού κινδύνου για προστατικό καρκίνο όπως άνδρες που έχουν έναν συγγενή πρώτου βαθμού (πατέρα ή αδερφό) διαγνωσμένο με καρκίνο προστάτη σε νεαρή ηλικία(<65 ετών).
Γ) Στην ηλικία των 40 ετών για άνδρες με ακόμα υψηλότερο κίνδυνο(δηλαδή εκείνους που έχουν πάνω από ένα συγγενή πρώτου βαθμού με προστατικό καρκίνο σε νεαρή ηλικία).
Ο προληπτικός έλεγχος ξεκινά με την μέτρηση του PSA και συμπληρώνεται με την δακτυλική εξέταση του προστάτη τα οποία και συνεκτιμώνται.
4) Είναι ιάσιμος ο καρκίνος του προστάτη
Σε γενικές γραμμές η απάντηση είναι ΝΑΙ, ο προστατικός καρκίνος μπορεί να θεραπευθεί εφόσον διαγνωσθεί και αντιμετωπιστεί έγκαιρα. Η συντριπτική πλειοψηφία των καρκίνων του προστάτη (άνω του 90%) διαγιγνώσκονται σε πρώιμα στάδια, συνεπώς οι όγκοι είναι πιο πιθανό να ανταποκριθούν στην θεραπεία.
Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση καρκίνου του προστάτη?
Α)Ηλικία: Ο καρκίνος του προστάτη είναι σπάνιος σε άνδρες κάτω των 40 ετών, αλλά η πιθανότητα αυξάνεται ταχύτατα μετά τα 50 ώστε το 60% των περιπτώσεων να εμφανίζεται μετά την ηλικία των 65 ετών.
Β) Φυλή:
Για παράδειγμα ο καρκίνος του προστάτη είναι πιο συχνός στου ΑφροΑμερικανούς και εμφανίζεται σε μικρότερη ηλικία σε εκείνους παρά σε λευκούς άνδρες.
Γ) Γεωγραφικοί παράγοντες: Εντοπίζεται πιο συχνά στην Βόρεια Ευρώπη και Βόρεια Αμερική σε σχέση με την Ασία, χωρίς οι λόγοι να είναι ξεκάθαροι. Ίσως έχει σχέση με την καλύτερη πρόληψη στις πιο αναπτυγμένες χώρες ή στις διαφορές στο επίπεδο διαβίωσης και στις διατροφικές συνήθειες.
Δ)Οικογενειακό ιστορικό :Η ύπαρξη συγγενούς πρώτου βαθμού(πατέρα ή αδερφού) αυξάνει την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του προστάτη ιδιαίτερα εάν είναι περισσότεροι από ένας ή έχει εμφανιστεί σε εκείνους σε νεαρή ηλικία.
Ε) Γονιδιακές αλλαγές: Υπάρχουν ορισμένα γονίδια που κληρονομούνται και έχουν σχέση με ορισμένους καρκίνους (όπως του μαστού για παράδειγμα) σε κάποιες οικογένειες που αυξάνουν τις πιθανότητες καρκίνου του προστάτη στα μέλη τους.
Ποια είναι τα συμπτώματα καρκίνου του προστάτη ;
Λόγω του έγκαιρου προληπτικού ελέγχου, η μεγάλη πλειοψηφία των νεοπλασμάτων του προστάτη αδένα εντοπίζονται νωρίς. Ο πρώιμος προστατικός καρκίνος λοιπόν, είναι συνήθως ασυμπτωματικός .Τα συμπτώματα εμφανίζονται σε προχωρημένους καρκίνους όπως:
Α) Διαταραχές ουρήσεως: Αδύναμη ροή ούρων, συχνουρία, νυκτουρία, επίσχεση οι οποίες όμως δεν απαντούν μόνο στον καρκίνο του προστάτη , αντιθέτως είναι ενδεικτικές μιας πιο συχνής παθήσεως που είναι η καλοήθης υπερτροφία προστάτη.
Β) Αιματουρία
Γ) Αιμοσπερμία
Δ) Απώλεια βάρους
Ε)Καταβολή
Στ) Στυτική δυσλειτουργία
Ζ)Πόνοι στην σπονδυλική στήλη , στα πλευρά και σε άλλες περιοχές λόγω μεταστάσεων στα οστά.
Μπορεί ο καρκίνος του προστάτη να εντοπιστεί με την ανάλυση ούρων;
Υπάρχει το PCA3, ένας ειδικός για τον προστάτη mRNA βιοδείκτης ανιχνεύσιμος σε δείγμα ούρων μετά προστατικό μασάζ κατά την διάρκεια δακτυλικής εξέτασης. Είναι το μόνο τεστ ούρων εγκεκριμένο από το FDA και προς το παρόν η κύρια ένδειξη του αφορά το εάν απαιτείται η διενέργεια επαναληπτικής βιοψίας του προστάτη σε ύποπτο για κακοήθεια ασθενή, όταν η πρώτη βιοψία ήταν αρνητική. Παρόλα αυτά, η κλινική αποτελεσματικότητα του γι΄αυτόν τον σκοπό αμφισβητείται και γενικώς η έλευση της πολυπαραμετρικής μαγνητικής τομογραφίας του προστάτη φαίνεται να αφήνει σε δεύτερη μοίρα τους βιοδείκτες των ούρων.
Πεθαίνει ο ασθενής από καρκίνο του προστάτη;
Ο καρκίνος του προστάτη είναι η δεύτερη αιτία θανάτου από καρκίνο μετά τον καρκίνο του πνεύμονα. Ο καρκίνος του προστάτη μπορεί να είναι σοβαρή νόσος αλλά οι περισσότεροι που διαγιγνώσκονται δεν πεθαίνουν από αυτόν. Κρατάμε στο μυαλό μας όμως, ότι παρά την αισιοδοξία και την πρόοδο στην διάγνωση και θεραπεία του τα τελευταία 10 χρόνια, εξακολουθεί να είναι θανατηφόρα νόσος για κάποιους ανθρώπους. Στην Αμερική 94 άνδρες πεθαίνουν καθημερινά από τον καρκίνο του προστάτη.
Τι είναι η εξέταση του PSA;
Είναι μια εξέταση αίματος στην οποία μετράμε το ειδικό προστατικό αντιγόνο , δηλαδή μια πρωτείνη που παράγεται από τα προστατικά κύτταρα. Το PSA εντοπίζεται κυρίως στο σπέρμα και μόνο μια μικρή ποσότητα του βρίσκεται στο αίμα. Όταν οι κυτταρικές δομές του προστάτη είναι φυσιολογικές το συγκρατούν μέσα στον αδένα, όταν όμως αποδιοργανωθούν αυτό εξέρχεται στην κυκλοφορία του αίματος.Είναι η εξέταση εκείνη που έφερε επανάσταση στην έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη.Η πιθανότητα να πάσχει κανείς από καρκίνο του προστάτη μεγαλώνει όσο αυξάνονται τα επίπεδα του PSA όμως πρέπει να τονιστεί ότι δεν υπάρχει καθορισμένο όριο για το οποίο μπορεί να πει κανείς ότι πάσχει ή όχι από καρκίνο του προστάτη. Πολλοί θέτουν ως όριο τα 4ng/ml ενώ άλλοι συνιστούν την έναρξη περαιτέρω ελέγχου ήδη από τα 2,5 ή 3ng/ml.
Γενικώς :
-Οι περισσότεροι άνδρες χωρίς καρκίνο προστάτη έχουν επίπεδα PSA κάτω από 4. Αυτό όμως δεν αποτελεί εγγύηση διότι ένα 15% των ανδρών με PSA<4 έχουν καρκίνο .
-Άνδρες με τιμές PSA από 4 έως 10 βρίσκονται στην «γκρίζα ζώνη» και η πιθανότητα καρκίνου είναι 25%.
-Άνδρες με τιμές PSA>10 έχουν πιθανότητα καρκίνου πάνω από 50%.
Να τονίσουμε ότι η αύξηση του PSA δεν σημαίνει απαραίτητα καρκίνο διότι μπορεί να οφείλεται σε άλλους παράγοντες όπως η υπερτροφία προστάτη, η μεγαλύτερη ηλικία, η προστατίτιδα κλπ.
Ο σύγχρονος τρόπος ζωής, συμβάλλει στην εμφάνιση του καρκίνου προστάτη;
Βεβαίως , ο σύγχρονος τρόπος ζωής φαίνεται πως συμβάλλει στην ανάπτυξη καρκίνου του προστάτη .Επομένως- πρέπει να βάλουμε στην ζωή μας πράσινα φρούτα και λαχανικά που περιέχουν ουσίες που διασπούν τα καρκινογόνα στον οργανισμό μας .
-Να μειώσουμε την υπερβολική κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων και κόκκινου κρέατος.
-Να διακόψουμε το κάπνισμα.
-Να εξασφαλίσουμε χρόνο για να εξασκούμαστε τακτικά.
-Να διατηρούμε ένα υγιές βάρος . Οι παχύσαρκοι ίσως έχουν υψηλότερη πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του προστάτη σε σχέση με ανθρώπους φυσιολογικού βάρους., παρότι οι μελέτες έχουν αντικρουόμενα αποτελέσματα. Στους παχύσαρκους ασθενείς ο καρκίνος είναι πιθανότερο να είναι πιο επιθετικός και να υποτροπιάσει μετά την αρχική θεραπεία.
Ποια τρόφιμα βοηθάνε καθώς έχουν αντικαρκινική δράση?
Δεν υπάρχουν προληπτικά ή διαιτητικά μέτρα για να μειώσουν την συχνότητα του καρκίνου του προστάτη. Υπάρχουν διάφορες μελέτες με αντικρουόμενες απόψεις οπότε οι γιατροί συνιστούν μια δίαιτα που να βελτιώνει την υγεία στο σύνολο της και κατ’ επέκταση να προστατεύει από τον καρκίνο του προστάτη.
- Φαίνεται όμως να υπάρχει μια ευνοϊκή επίδραση της διαιτητικής πρόσληψης τομάτας(κυρίως μαγειρεμένης) και του λυκοπενίου σ΄ ότι αφορά την συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του προστάτη.
- Το ίδιο ισχύει και για την πρόσληψη σόγιας και ισοβλαβονοειδών που φαίνεται να σχετίζονται με μειωμένη συχνότητα καρκίνου του προστάτη.
- Η βιταμίνη Ε και το σελήνιο δεν φαίνεται να έχουν καμία επίδραση στην πρόληψη του καρκίνου του προστάτη.
Αλλάζει η σεξουαλική συμπεριφορά των ασθενών με καρκίνο του προστάτη;
Ο προστάτης βρίσκεται κοντά στα νεύρα και στα αγγεία που έχουν κομβικό ρόλο στην στύση.
- Η χειρουργική επέμβαση (ριζική προστατεκτομή) και η ακτινοβολία για τον θεραπεία του καρκίνου μπορεί να τραυματίσουν την περιοχή προκαλώντας δυσκολία στην στύση ή στον οργασμό.
- Η ορμονοθεραπεία επίσης μειώνει τα επίπεδα της τεστοστερόνης στον οργανισμό με αποτέλεσμα να μειώνονται οι σεξουαλικές επιδόσεις.
Κατά συνέπεια το πιο συχνό παράπονο μετά τις διάφορες θεραπείες για την πάθηση είναι η στυτική δυσλειτουργία και αφορά περίπου τους 8 στους 10 ασθενείς.Αυτή μπορεί να κρατήσει αρκετές εβδομάδες ή και πολύ περισσότερο. Εξαρτάται κυρίως από τον τύπο της θεραπείας. Για παράδειγμα πάνω από το ήμισυ των ανδρών που έχουν υποβληθεί σε ακτινοβολία ή ριζική προστατεκτομή θα δουν βελτίωση στην σεξουαλική ζωή τους εντός έτους μετά την θεραπεία.
Ποιο είναι το προσδόκιμο επιβίωσης ασθενών με καρκίνο του προστάτη;
Το 92% των περιπτώσεων διαγιγνώσκονται όταν ο καρκίνος είναι σε πρώιμο στάδιο και μόνο το 7% έχουν προχωρημένο καρκίνο την στιγμή της διάγνωσης.
Εφ όσον ο καρκίνος του προστάτη είναι εντοπισμένος μέσα στον αδένα ή είναι περιοχικός (δηλαδή έχει επεκταθεί μόνο σε παρακείμενες δομές ή στους τοπικούς λεμφαδένες), η πενταετής επιβίωση είναι σχεδόν 100%.Έαν όμως ο καρκίνος του προστάτη είναι απομακρυσμένος, δηλαδή εντοπίζονται μεταστάσεις σε διάφορα όργανα, η πενταετής επιβίωση μειώνεται στο 30%.
Η συνολική δεκαετής επιβίωση για τον εντοπισμένο ή περιοχικό καρκίνο του προστάτη αγγίζει το 98% και η δεκαπενταετής το 96%.
Τι θα συμβουλεύατε τους άνδρες σε σχέση με τον καρκίνο του προστάτη;
Το καλύτερο μέτρο προστασίας είναι η πρόληψη οπότε:
1) Πρέπει να υπόκεινται στον καθιερωμένο προληπτικό έλεγχο για τον προστάτη με το PSA και την δακτυλική εξέταση κατ’ αρχήν, σύμφωνα με τους κανόνες που αναλύσαμε διεξοδικά πιο πάνω.
Και φυσικά 2) πρέπει
α) Να διατηρούν ένα υγιές σωματικό βάρος
β) Να αθλούνται συστηματικά
γ)Να ακολουθούν ένα υγιές διατροφικό πλάνο που περιλαμβάνει ποικιλία πολύχρωμων φρούτων και λαχανικών και να αποφεύγουν ή να περιορίζουν τα κόκκινα κρέατα και τις επεξεργασμένες τροφές.
Διαβάστε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις για την υγεία από την Ελλάδα και τον ΚόσμοΑκολουθήστε το healthweb.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Ακολουθήστε το healthweb.gr στο κανάλι μας στο YouTube
