Γράφει για το healthweb.gr o Αντώνης Δημόπουλος,πρώην Γενικός Γραμματέας του υπουργείου Υγείας. Η έκθεση Πισσαρίδη είναι μια ολοκληρωμένη αποτύπωση της σημερινής κατάστασης και των τάσεων της οικονομίας στην χώρα αλλά και διεθνώς από έγκριτους οικονομολόγους και μετα από διαβούλευση με ανθρώπους της αγοράς.
Το βασικό της ζητούμενο είναι η περιγραφή των αναγκαίων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων για να ανακάμψει η ελληνική οικονομία μετα την δεκαετή κρίση και την πανδημία. Υπόγειος άξονας για αυτή την μετάβαση είναι η κλιματική αλλαγή και η ψηφιοποίηση που με τις καινοτομίες που φέρουν και την ενάρετη συμπεριφορά (εξωστρέφεια ,καλύτερη απόδοση των συντελεστών κεφαλαίου και εργασίας) προάγουν ταχύτερα την ανάπτυξη.
Ειδικά στην Υγεία η αντιπαραβολή με την έκθεση εμπειρογνωμόνων του 11 (Σισούρας,Μόσιαλος ,πρώην υπουργός Λοβέρδος)-παράλληλα τότε με την έκθεση Μακίνσευ- είναι ένας απολογισμός-και ένας καθρέφτης – όσων έγιναν όλη αυτή την δεκαετία , της απόδοσης που είχαν ,και όσων, πολλών , τώρα εκκρεμούν. Ατυχώς ενώ οι προσδοκίες κυρίως λόγω της πανδημίας ,στον τομέα της υγείας ήταν αυξημένες το αντίστοιχο κεφάλαιο της έκθεσης είναι άνισο ως προς το υπόλοιπο (πχ το εξαιρετικά εμπεριστατωμένο κεφάλαιο της Παιδείας) και αναντίστοιχο αναμεσά στις διαπιστώσεις και αγκυλώσεις του χώρου που περιγράφει και στις προτάσεις στις οποίες καταλήγει.
Συγκεκριμένα,
- Η έκθεση αναφέρει την μεγάλη διαφορά του μίγματος δημόσιας -ιδιωτικής δαπάνης στην χώρα μας (60%-40% ) σε σχέση με την ΕΕ και την ραγδαία ελάττωση της χρηματοδότησης της δημόσιας ,λόγω κρίσης (συνολική 7,7 του ΑΕΠ σε σχέση με 9% ΕΕ και 4,5% δημόσια έναντι 7,9 ΕΕ ) Ταυτόχρονα επισημαίνει την αναποτελεσματικότητα του δημόσιου τομέα και την μεγάλη επιβάρυνση των οικογενειακών προϋπολογισμών .Ωστόσο στην προτεινόμενη ριζική αναδιάρθρωση του συστήματος υγείας ,δεν προκύπτει κάποια σημαντική προσπάθεια αναδιάταξης και ανάπτυξης του δημόσιου -όχι κρατικού- τομέα μέσα από στοχευμενα διαρθρωτικά μέτρα που να ανατρέπουν αυτή την στρέβλωση. Προτείνονται κινήσεις αναπροσαρμογής σε σύγχρονες δυναμικές και δίκτυα, καινούργιες αλλά όχι καίριες μορφές θεραπείας και φροντίδας ,ωστόσο η δομή του νοσοκεντρισμού παραμένει ανέπαφη . Οι όποιες μεταβολές αφήνονται να προκύψουν από την μακροχρόνια ευεργεσία και επίδραση θεσμικών αλλαγών, ενώ το άμεσο διαπιστώνεται και περιγράφεται ,αλλά δεν αντιμετωπίζεται.
- Αυτό γίνεται ιδιαίτερα αισθητό στα νοσοκομεία όπου η πρόταση εξαντλείται στην ενισχυμένη αυτονομία και διαρκή αξιολόγηση ,ορθολογική κατανομή του προσωπικού και συμβολαιακή σχέση δημόσιου- ιδιωτικού . Αρκεί όμως αυτή μαζί με το καλύτερο και μη κομματικό μάνατζμεντ για την αναβάθμιση του νοσοκομειακού τομέα η εδώ απλώς κυριαρχεί ,από την αγορά, η αντίληψη της μεμονωμένης μονάδας- επιχείρησης .Μήπως είναι εποχή ,παράλληλα με την βελτίωση της διοίκησης κάθε νοσοκομείου , για ευρύτερες συνέργειες ,με την επιχειρησιακή διασύνδεση όλων των νοσοκομείων σε κάθε περιφέρεια και την στοχευμενη διαχείριση της άλλης επιδημίας ,των ανθρώπων με χρονια νοσήματα, που κοστίζουν πλέον πάνω από το 60% των δαπανών υγείας;
- Η πρωτοβάθμια φροντίδα συνακόλουθα προσεγγίζεται σαν φραγμός ανάσχεσης της ροής στα νοσοκομεία ,πράγμα που βεβαίως στην τωρινή στιγμή κρίσης είναι πολύ σημαντικό για την αποτροπή της κατάρρευσης τους. Όμως στον μεσοπρόθεσμο ορίζοντα που κινείται η έκθεση δείχνει απόλυτη άγνοια της πραγματικής λειτουργία της πρωτοβάθμιας φροντίδας (ΠΦΥ) και των δικτύων της που μπορούν να συμπεριλαμβάνουν συμβολαιακα μέσω ΕΟΠΥΥ ολους τους γιατρούς και τις δομές της πρωτοβάθμιας . Αυτό θα ήταν το πιο σημαντικό ΣΔΙΤ για την προστασία και προαγωγή της Υγείας , μέσα στην ζωή της κάθε κοινότητας. Είναι αυτό ακριβώς που έλλειψε το καλοκαίρι στην προετοιμασία του δεύτερου κύματος της πανδημίας.
- Είναι επίσης εντυπωσιακή, η υποτίμηση της οργάνωσης σε εθνικό επίπεδο της πρόληψης αλλά και η απουσία ιδιαίτερης μνείας στην αναδιοργάνωση της ανεπαρκούς δημόσιας υγείας .Η στήριξη και λειτουργία της ΠΦΥ και της Δημόσιας Υγείας είναι σημαντικοί αναπτυξιακοί παράγοντες της κάθε τοπικής κοινωνίας και οι αδυναμίες ιχνηλατησης και περιορισμού διάχυσης της πανδημίας αλλά και της απλής εφαρμογής κανόνων υγιεινής είναι η πικρή τωρινή επαλήθευση.
Ενώ , η έκθεση καταδικάζει τον υπερσυγκεντωτισμό της κεντρικής κυβέρνησης (μόλις 2,8 % πόροι από το ΑΕΠ στην τοπική αυτοδιοίκηση σε σχέση με 16% της ΕΕ) και την πολυδιάσπαση αρμοδιοτήτων (πχ στα σχολεία :προσωπικό από το υπουργείο παιδείας , λειτουργικά έξοδα από το εσωτερικών ,συντήρηση από το Δήμο, λαπτοπ από ειδική εταιρία δημοσίου) δεν προτείνει το ίδιο για την υγεία .Η περιφερειακή υγειονομική αυτοδυναμία όμως είναι σημαντικός παράγοντας ανάπτυξης εκτός Αθηνών (50% της εγχώριας οικονομικής δραστηριότητας) και ουσιαστικός ελκυστης επενδυτικών προσπαθειών και διάχυσης ευημερίας από το κέντρο.
- Το βασικό όχημα της προτεινομένης μεταρρύθμισης ,η ραγδαία ψηφιοποιηση παντού ,χρησιμοποιεί σαν βασικό κινούν ,και πολύ σωστά !!, τον φάκελο ασθενούς έργο εξαιρετικά καθυστερημένο ,δύσκολο αλλά λυτρωτικό από πολλές στρεβλώσεις . Ακόμα η-υποχρεωτική -επέκταση χρήσης της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης σε όλα ανεξαιρέτως τα νοσοκομεία της χώρας ,αλλά και η διενέργεια προμηθειών με απόλυτη διαφάνεια είναι μέτρα αναγκαίου εξορθολογισμού .Εξαιρετικά σημαντική ακόμα θα είναι η εγκατάσταση μιας κοινής ψηφιακής γλώσσας ανάμεσα σε ολες τις μονάδες υγείας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, αλλά και η χρήση των μεγάλων διεθνών συστημάτων δεδομένων, για στοχευμένη και εξατομικευμένη χρήση συγχρόνων βίο-υλικών και επαναστατικών νέων φαρμάκων.
- Το φάρμακο θα παραμένει ο μεγάλος ασθενής και ωστόσο η μεγάλη αναπτυξιακή ελπίδα. Περιέργως η πρόταση εξαντλείται στο γνωστό καθηκοντολόγιο ( κανόνες τιμολόγησης, διαπραγμάτευση ,μεγαλύτερη διείσδυση γενόσημων φοροαπαλλαγές, κ.α.). Πολύ χρήσιμη η πρόταση μειώσεων ριμπειτ έναντι επενδύσεων που φαίνεται ήδη να φέρνει καρπούς από την ΠΕΦ. Αντίστοιχα επιτυχής η πρόταση για την αύξηση των κλινικών μελετών και την σύνδεση των πανεπιστήμιων με την βιομηχανία Όμως εδώ θα έπρεπε να προταθεί μια πολύ πιο συνολική και τολμηρή συνολική συμφωνία τριών μερών για το ύψος της δημόσιας δαπάνης ,με κατάργηση του προκρούστιου Clawback . Αυτό θα σήμαινε νέους ισχυρούς κανόνες και πρακτικές εξυγίανσης για το μίγμα φαρμάκων ,διαρκή διαπραγμάτευση για τα νέα φάρμακα και αυστηρή συμμόρφωση όλων των εμπλεκομένων .
- Η έκθεση, μας ενδιαφέρει ακόμα γιατί στην συνολική αποτίμηση που παρουσιάζει μας αναγκάζει να δούμε , πέρα από την αυτοαναφορικοτητα και τις εμμονές του κόσμου της Υγείας, και τους άλλους τομείς του κοινωνικού κράτους .Τέτοιες είναι οι προτεινόμενες αλλαγές στο ασφαλιστικό -που ευθύνεται σημαντικά για την κρίση του 10,και την προτεινομένη μετάβαση από το διανεμητικό στο κεφαλαιοποιητικό σύστημα αναφορικά με τις επικουρικές συντάξεις. Ακόμα είναι σημαντική η ευαισθησία στην ανεργία (μακροχρόνια ανέργων ,νέων αλλά και γυναικών )και η συνδυασμένη προσπάθεια να επιτευχθεί μια γρήγορη μείωση της τουλάχιστον σε αυτούς τους τομείς. Άλλες σημαντικές προτάσεις ,στην ευρύτερη οπτική τουλάχιστον για την κοινωνική συνοχή, είναι αυτές που αφορούν στην Παιδεία στην κατάρτιση και στην Δημόσια διοίκηση.
Τέλος, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η άμεση σύνδεση με τους πόρους από το ταμείο ανάπτυξης οι οποίοι θα αρχίσουν να εισρέουν πολύ γρήγορα (πιθανόν και τον Γενάρη ) με διάρκεια σχεδόν πέντε χρόνια. Αν συνυπολογισθούν σε αυτούς και οι αντίστοιχοι από το νέο ΕΣΠΑ και ο δυνατότητα συντονισμού με το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων τότε το σύστημα Υγείας έχει μια μεγάλη δυνατότητα αναδιάταξης σημαντικής βελτίωσης και ουσιαστιών μεταρρυθμίσεων και συνεπώς πραγματικής συμμέτοχης στην ανάπτυξη της χώρας.
Συμπερασματικά, η έκθεση δίνει μια δυνατότητα διαβούλευσης, αντιπαράθεσης και δημιουργίας συγκλείσεων σε κεντρικά θέματα ανάπτυξης της μεταμνημονιακης Ελλάδος ,τονίζοντας την ανάγκη επειγουσών μεταρρυθμίσεων .Η κυβέρνηση συνδέει την εφαρμογή της έκθεσης Πισσαρίδη με τις εκτεταμένες και εξειδικευμένες δράσεις του δικού της Εθνικού Σχέδιου ανάκαμψης .Είναι ωστόσο είναι μεγάλο το ερώτημα αν έχει τις δυνάμεις την βούληση και την δυνατότητα υλοποίησης για μια τόσο εκτεταμένης μεταρρυθμιστικής προσπάθειας και άρα σε ποιον αφορά τελικά η έκθεση. Η απάντηση είναι μια: κάθε αποδέκτη, δηλαδή ολους μας.
Διαβάστε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις για την υγεία από την Ελλάδα και τον Κόσμο
Ακολουθήστε το healthweb.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Ακολουθήστε το healthweb.gr στο κανάλι μας στο YouTube
