Τα διδάγματα της πανδημίας COVID-19 επεκτείνονται σε υγειονομικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο και ασφαλώς σε ζητήματα καινοτομίας. Στο πλαίσιο αυτό, η συνεισφορά της κλινικής έρευνας στην υγεία του πληθυσμού και σε κάθε έκφανση της ανθρώπινης δραστηριότητας αναδείχθηκε περισσότερο από ποτέ σε αυτή την έκτακτη περίοδο. Τα οφέλη είναι πολλαπλά τόσο για τους ασθενείς οι οποίοι μπορούν να έχουν πρώιμη πρόσβαση σε νέες καινοτόμες θεραπείες, όσο και για τους επαγγελματίες και επιστήμονες υγείας, οι οποίοι αποκτούν βαθύτερη γνώση στην κλινική έρευνα και μεγαλύτερη εμπειρία στις νέες θεραπευτικές επιλογές. Τα πλεονεκτήματα ασφαλώς επεκτείνονται στο υγειονομικό σύστημα με εισροή εσόδων και εξοικονόμηση πόρων.
Παρά την πανδημία, οι κλινικές δοκιμές στη χώρα μας αυξήθηκαν το 2020, σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά και ξεπέρασαν τα 160 πρωτόκολλα, χάρη και στα έγκαιρα αντανακλαστικά που επέδειξε ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων εκδίδοντας σχετικές έκτακτες οδηγίες και εφαρμόζοντας την υποβολή ηλεκτρονικών αιτήσεων και εγγράφων. Παράλληλα πρωτοβουλίες όπως η Ακαδημία Κλινικών Μελετών της Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών συμβάλλουν στην ενημέρωση και στην εκπαίδευση των επιστημόνων υγείας σχετικά με τις αρχές της ορθής κλινικής πρακτικής και τη διεξαγωγή κλινικών δοκιμών, αλλά και τη δημιουργία κουλτούρας κλινικών δοκιμών σε κυβερνητικούς φορείς, αρχές υγείας και ασθενείς.
Ωστόσο η χώρα μας παρουσιάζει σημαντικές δυνατότητες περαιτέρω ενίσχυσης της κλινικής έρευνας και συμμετοχής ακόμη περισσότερων ασθενών, καθώς διαθέτει άρτια καταρτισμένο επιστημονικό και ερευνητικό δυναμικό, εξαιρετικό επίπεδο τεχνογνωσίας και εγκαταστάσεων και μεγάλο αριθμό διαγνωστικών κέντρων. Αυτή η θετική βάση μπορεί να αποτελέσει το ελατήριο προσέλκυσης περισσότερων κλινικών δοκιμών στην Ελλάδα. Οφείλει ωστόσο να συνοδευθεί από δέσμη μέτρων με στόχευση στη συστηματική ενημέρωση και εκπαίδευση των ασθενών, στη συμμετοχή τους σε όλα τα στάδια σχεδιασμού, ανάπτυξης και υλοποίησης της κλινικής έρευνας, στον περιορισμό της γραφειοκρατίας στα νοσοκομεία, στης αξιοποίηση ευρωπαϊκών πόρων για τη βελτίωση των υποδομών και στην εξειδίκευση των επαγγελματιών υγείας.
