Της Νικολέτας Ντάμπου
Οι πολίτες αλλά και οι πολιτικοί εστιάζουν στην τιμή των φαρμάκων . Αν και το θέμα της τιμολόγησης παραμένει το ίδιο, οι παίκτες είναι διαφορετικοί. Μερικοί περσινοί πρωταγωνιστές όπως η Valeant Pharmaceuticals η οποία δημόσια ντρόπιασε τις φαρμακοβιομηχανίες με μαζικές αυξήσεις τιμών σε παλαιότερα φάρμακα βγαίνει εκτός παιχνιδιού. Τώρα το παιχνίδι είναι διαφορετικό. Φέτος θα είναι πάλι η χρονιά των μεγάλων φαρμακοβιομηχανιών και του νεοεκλεγέντα προέδρου που έχει υποσχεθεί ότι θα μειώσει τις τιμές των φαρμάκων.
Η πολιτική Τραμπ για τα φάρμακα
Ο Τραμπ έχει υποστηρίξει κατά καιρούς πολιτικές που απεχθάνονται οι φαρμακοβιομηχανίες, όπως για παράδειγμα: α) την επανεισαγωγή των φαρμάκων από χώρες με χαμηλότερες τιμές β) την αυξημένη διαπραγματευτική ισχύ για το μεγαθήριο του συστήματος υγείας των ΗΠΑ, το Medicare.
Η επανεισαγωγή, υποστηριζόταν στο παρελθόν και από το John McCain, την Amy Klobuchar και άλλους γερουσιαστές αλλά ποτέ δεν πέρασε από το Κογκρέσο.
Εάν ο Τραμπ προωθήσει αυτή την ιδέα θα κάνει τις τιμές των φαρμάκων στις ΗΠΑ να υπόκεινται σε ανταγωνισμό με το εξωτερικό. Οπότε φάρμακα που πωλούνται σε χώρες με τιμές καθορισμένες από το κράτος, όπως ο Καναδάς θα είναι διαθέσιμα στις ΗΠΑ για μεταπώληση. Επίσης, θα υπάρχουν και διαθέσιμα φάρμακα από αγορές με πολύ χαμηλές τιμές, όπως η Ινδία. Κάτι τέτοιο θα υπονόμευε την ισχύ διαμόρφωσης τιμών στις ΗΠΑ και θα μπορούσε και να ροκανίσει τις πωλήσεις των φαρμακοβιομηχανιών στην μεγαλύτερη αγορά φαρμάκων του κόσμου. Με την πρόταση να δοθεί περισσότερη διαπραγματευτική ισχύς στη Medicare δίνεται ώθηση για χαμηλότερες τιμές φαρμάκων για ηλικιωμένους αλλά αφού μιλάμε για τον μεγαλύτερο πάροχο υγείας στις ΗΠΑ, χαμηλές τιμές για το Medicare, σημαίνει χαμηλότερες τιμές και για τους ιδιωτικούς παρόχους υγείας και φαρμάκων. Ο Τραμπ δεν είναι ο μόνος υποστηρικτής της διαπραγμάτευσης των τιμών του Medicare. Η γερουσιαστής Klobuchar είπε ότι είναι έτοιμη να συνεργαστεί με το νέο πρόεδρο για να μειώσει τις τιμές των φαρμάκων. Το ίδιο δήλωσαν και 19 ακόμα Δημοκρατικοί γερουσιαστές.
Που επενδύουν οι φαρμακοβιομηχανίες
Υπάρχουν όμως κι άλλες ιδέες που κυοφορούνται, όπως η επιτάχυνση της εισόδου γενoσήμων στην αγορά. Η φαρμακοβιομηχανία δεν στέκει άπραγη. Οι λομπίστες της με την ομάδα PhRMA και μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες όπως η Pfizer τονίζουν τα οφέλη της ερευνάς και ανάπτυξης (R&D) στο κοινό θυμίζοντας ότι οδηγούν στην καινοτόμο έρευνα. Κάποιοι φαρμακοβιομήχανοι θεωρούν σκόπιμη την προληπτική δράση.
Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Allergan, Brent Saunders είναι υπέρμαχος μιας αυτοπεριοριστικής πολιτικής, υποσχόμενος να περιορίσει τις αυξήσεις τιμών στην εταιρεία του. Ο ίδιος προειδοποιεί τους συναδέλφους του, υψηλόβαθμα στελέχη φαρμακοβιομηχανιών ότι το θέμα των τιμών δεν θα ξεπεραστεί γρήγορα. “Περιορίστε τις αυξήσεις των τιμών σας, πριν αντιμετωπίσουμε όλοι τον αντίκτυπο των κυβερνητικών ρυθμίσεων που θα καταπνίξουν την καινοτομία και τη φροντίδα των ασθενών,” είπε ο Saunders σε ένα άρθρο του στο Forbes στις αρχές Δεκεμβρίου.
Εναλλακτικές στρατηγικές
Ο Jakob Riis, επικεφαλής της Novo Nordisk στις ΗΠΑ υποσχέθηκε ότι η Δανέζικη φαρμακοβιομηχανία θα περιορίσει τις αυξήσεις τιμών σε μονοψήφια ποσοστά, μία φορά το χρόνο, και θα προβεί σε διαφορετικές κινήσεις ώστε τα βασικά φάρμακα του διαβήτη να γίνουν πιο προσιτά για τους ασθενείς. Αμέσως μετά, η Eli Lilly & Co, ανακοίνωσε ότι θα παρέχει μια έκπτωση 40% στις ινσουλίνες της, θα συνεργαστεί με την Express Scripts προκειμένου να πωλούν τα προϊόντα απευθείας στους ασθενείς σε χαμηλότερη τιμή.
Ενώ, κάποιες φαρμακοβιοχανίες αναφέρουν ότι οι τιμές τους – λαμβάνοντας υπόψη την ποικιλία των φαρμάκων που παρέχουν, είναι λογικές. Πραγματικά ή φαινομενικά υψηλές τιμές σε λίγα προϊόντα ισοσταθμίζονται από χαμηλές τιμές σε πλήθος άλλων προϊόντων τους. Ωστόσο, κάποιοι κατηγορούν τις φαρμακευτικές εταιρείες ότι χρησιμοποιούν τις αυξήσεις των τιμών για να αυξήσουν τις πωλήσεις τους εν τη απουσία πραγματικής καινοτομίας.
- Ο Joe Jimenez, CEO της Novartis έχει μια διαφορετική προσέγγιση για το θέμα της τιμολόγησης: την πληρωμή ανάλογα με την αποτελεσματικότητα , που δουλεύει και αυτοπεριοριστικά. Με αυτό τον τρόπο, πραγματικά προοδευτικά προϊόντα θα αποδίδουν, ενώ νέα μεν αλλά λιγότερο καινοτόμα δε φάρμακα, θα αποθαρρύνονται να έχουν υψηλές τιμές. Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Amgen, Bob Bradway, που έχει κάνει τέτοιου είδους συμφωνίες για το Repatha, φάρμακο για τη χοληστερόλη, μέσω της οδού PCSK9, αναφέρει ότι περιμένει να συνάπτονται περισσότερες τέτοιες συμφωνίες. Ενώ και η Johnson & Johnson έχει υπογράψει μια αντίστοιχη συμφωνία με τη Medicare. Η σύνδεση του κόστους με το αποτέλεσμα χρησιμεύει επίσης ως αντίδοτο στην ασφυκτική πίεση για χαμηλότερες τιμές. Η πίεση εντάθηκε σημαντικά όταν η Gilead Sciences εισήγαγε το Sovaldi φάρμακο για την ηπατίτιδα C που στοίχιζε $ 84.000 η δόση, γεγονός που αναμένεται να συνεχιστεί και το 2017.
Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Mylan, Heather Bresch δήλωσε ότι για τις φουσκωμένες τιμές των φαρμάκων ευθύνονται κατέχοντας το μεγαλύτερο μερίδιο οι μεσάζοντες. Παρουσίασε ένα διάγραμμα στο Κογκρέσο που απεικονίζει μια μεγάλη απόκλιση μεταξύ των τιμών χονδρικής πώλησης της εταιρείας και την τελική τιμή που καταβάλλεται από τους ασθενείς. Μια έρευνα της Quintiles IMS έδειξε ότι παρ’ όλες τις αυξήσεις στις τιμές των φαρμάκων τουλάχιστον για το Medicare, το κομμάτι που πραγματικά είναι πωλήσεις των εταιριών ελαφρά συρρικνώθηκε. Οι μεσάζοντες υπερασπίζονται τους εαυτούς τους, λέγοντας ότι είναι «θεματοφύλακες» ενάντια στις αυξήσεις των τιμών.
Οι επενδυτές όμως στον τομέα του φαρμάκου περίμεναν διαφορετικά πράγματα μετά την επικράτηση Τραμπ στις εκλογές του Νοεμβρίου. Η ελπίδα ότι ο νέος πρόεδρος δεν θα άλλαζε την τιμολόγηση των φαρμάκων, ανέβασε στα ύψη τις μετοχές στις φαρμακοβιομηχανίες για να τις ρίξει στη συνέχεια η δήλωσή του, που στοχοποίησε τις τιμές των φαρμάκων. Και αναλυτές της Wells Fargo προειδοποιούν ότι «η συζήτηση για την τιμολόγηση των φαρμάκων θα εξακολουθήσει να αποτελεί ένα σημαντικό θέμα το 2017 και μετά. Το ερώτημα είναι εάν η φαρμακοβιομηχανία θα καταφέρει να απωθήσει ή όχι την κυβερνητική παρέμβαση».