Γράφει για το healthweb.gr o Αντώνης Δημόπουλος
Το μεγάλο πρόβλημα της τωρινής περιόδου είναι ότι το σύστημα υγείας τηρεί μια αμυντική και υπολειμματική στάση απέναντι στην διαρκούσα πανδημία, αρκούμενο στην υπερεπάρκεια ΜΕΘ (που είναι σχεδόν άδειες ) και δρομολόγηση προσλήψεων-οπωσδήποτε χρήσιμων – στα νοσοκομεία. Όμως το υπουργείο Υγείας δεν είναι υπουργείο νοσοκομείων και η πολιτική προστασία συνεπικουρεί και δεν υποκαθιστά την Δημόσια Υγεία και τα ΜΜΕ ενημερώνουν ,συχνά συγκεχυμένα, αλλά δεν εκπαιδεύουν τους πολίτες.
Υπάρχει μια σημαντική υστέρηση στην ταχύτατη επιχειρησιακή ανάπτυξη και συντονισμό των δικτύων πρωτοβάθμιας για καθημερινή εντατική ενημέρωση και καθοδήγηση σε καλές πρακτικές και αλλαγή συμπεριφορών στην κοινότητα, την γειτονιά, τους χώρους εργασίας και βεβαίως διασκέδασης .
Αντώνης Δημόπουλος
Στην πραγματικότητα η εμπειρία της πανδημίας ανέδειξε δυο σημαντικές υστερήσεις του συστήματος υγείας και αυτές δεν αφορούσαν ούτε τα νοσοκομεία-παρα τον πανικό για τις ΜΕΘ- ούτε βεβαίως την ψυχική υγεία. Ήταν η πολυδιάσπαση και η πλήρης έλλειψη επαφής , συνέργειας και συντονισμού του πρωτοβάθμιου χώρου και η διαχείριση της τρίτης ηλικίας και των χρόνιων νοσημάτων στην τοπική κοινωνία (σε συνθήκες αναγκαστικού εγκλεισμού). Κέντρα υγείας ,τοπικές μονάδες (ΤΟΜΜΥ), πολυιατρεία (ΠΕΔΥ ) δημοτικά ιατρεία ιδιωτικά ιατρεία ,απέτυχαν να κινηθούν πάνω σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο συστηματικής στήριξης του αστικού πληθυσμού ,που είχε απομακρυνθεί -με τον φόβο της Ιταλίας – από τα Νοσοκομεία . Δεν υπήρξε κανένας συνολικός σχεδιασμός συντονισμός και διάδραση καμμιά ουσιαστική παρέμβαση των υγειονομικών περιφερειών ,κανένα εθνικό ή τοπικό σχέδιο πρόληψης ,καμμιά καμπάνια πλην των ΜΜΕ ,για στενευμένη ενημέρωση. Τον ρόλο αυτό με όλες τις αδυναμίες ,την περίοδο της καραντίνας σε επίπεδο δήμων ,έπαιξαν σταθερά τα φαρμακεία.
Ωστόσο, η εμπειρία των Ολυμπιακών αγώνων του 2004 απετέλεσε θεσμικό εντύπωνα για ευρύτερη γνώση εμπειρίες και δράσεις της παγκοσμιοποιημένης πια, νέας δημόσιας υγείας τα επόμενα χρόνια της εθνικής πρόληψης τριών βαθμίδων και της διαχείρισης χρόνιων νοσημάτων .
Την περίοδο 2010-2012, υπήρξε μια στροφή όλου του αντίστοιχου ΕΣΠΑ σε τέτοιες δράσεις προσανατολισμένες στην κοινότητα. Υλοποιήθηκε πρόγραμμα για την πρόληψη του καρκίνου σε 120 κέντρα υγείας με άμεση εμπλοκή ,συμμετοχή και μαθητεία των δήμων. Άλλα μεγάλα προγράμματα που υλοποιήθηκαν ταχύτατα ,αφορούσαν την στοματική υγεία με έλεγχο και ενημέρωση σε 800 σχολεία αλλά και τον εξέταση 15000 παιδιών για παχυσαρκία . Μια μεγάλη σιωπηλή κινητοποίηση όλων των δημοσίων μονάδων ,της πολιτικής προστασίας και της τοπικής αυτοδιοίκησης έγινε με την επιτυχή αντιμετώπιση της επιδημίας του ιού του Νείλου ,όπου συμμετείχαν και πολλοί από τους τωρινούς εμπειρογνώμονες . Μια προσπάθεια τέτοιας λογικής ιατρείων γειτονιάς ήταν και η ίδρυση των τοπικών μονάδων -ΤΟΜΜΥ -που δυστυχώς βάλτωσε. Χαρακτηριστικά ,σε μια επίσκεψη υψηλόβαθμου στελέχους του CDC το Μάρτη του 2011 ,είχα ρωτήσει την συμβουλή του , ως γραμματέας δημόσιας υγείας τότε ,και με είχε ξαφνιάσει όταν το βασικότερο μέτρο που μου πρότεινε ήταν τα μαθήματα πλυσίματος των χεριών στα σχολεία!!
Συνεπώς, υπάρχουν εμπειρίες και τεχνογνωσία στον δημόσιο υγειονομικό χώρο για την υλοποίηση άμεσα δράσεων πρωτοβάθμιας και δημόσιας υγείας στενευμένες στην ορθή αντιμετώπιση του κορωνιού.
Σε μίαν τέτοια κατεύθυνση τώρα με την μεγάλη διεθνή πίεση και κινητοποίηση, με πολύ περισσότερους πόρους και δυνατότητες δράσεων ,το υπουργείο Υγείας έπρεπε να κάνει αυτό το καλοκαίρι υπερπροσπάθεια για πανστρατιά όχι μόνο στηρίζοντας τον ΕΟΔΥ αλλά προωθώντας την δημόσια υγεία και την ΠΦΥ σε όλους τους χώρους και ξεπερνώντας τον εφησυχασμό των περιοριστικών μέτρων . Αντί όμως να κινηθεί ταχύτατα αποφασιστικά και στενευμένα ενεργοποιώντας όλες τις διαθέσιμες υπηρεσίες σε πρωτοβάθμιο επίπεδο , εντάσσοντας η και επιτάσσοντας δομές και δυνάμεις σε μια ουσιαστική και έγκαιρη προσπάθεια στην κοινωνία ,σχολάζει εν αναμονή του νέου κύματος επαφιέμενο στην υπερλειτουργία του ΕΟΔΥ.
Αναμφίβολα, η επίκληση της ατομικής ευθύνης από τον πρωθυπουργό τον υπουργό υγείας αλλά και της στρατιάς των λοιμωξιολόγων και άλλων ειδικών στα ΜΜΕ είναι αναγκαία αλλά όχι επαρκής συνθήκη αντιμετώπισης του προβλήματος. α ) Η δημόσια υγεία δεν είναι μόνο επαγρύπνηση και καταστολή αλλά και πρόληψη καθώς και προαγωγή ενεργού υγείας. Ποια εθνικά προγράμματα ετοιμάζονται πυρετωδώς και πότε θα ξεκινήσουν; Ας μην χανόμαστε σε νέες στρατηγικές και στομφώδεις διακηρύξεις ,σε κομπασμούς περί εθνικού φιλότιμου και απλές επικλήσεις αυτοπειθαρχίας και αυτενέργειας
β) Επείγει η κινητοποίηση των επαγγελματιών ,των δικτύων πρωτοβάθμιου χώρου τώρα, πριν τον Σεπτέμβριο που ανοίγουν τα σχολεία και όχι πάλι προβληματισμός για το αν και πότε θα ανοίξουν. Μήπως θα έπρεπε να προετοιμασθούν τα παιδιά ,στο τέλος Αυγούστου ,με απλά μαθήματα ,π.χ πλύσιμο χεριών, δοντιών, απλές οδηγίες σωματικής υγιεινής ,βελτίωση συμπεριφορών στα παιχνίδια ,αποφυγή υπερβολικών επαφών;
γ ) Μήπως επίσης θα έπρεπε σε όλες τις δημόσιες και ιδιωτικές υπηρεσίες αλλά και στα εργοστάσια και στους άλλους εργασιακούς χώρους να γίνει επιτόπια καθοδήγηση ,υποχρεωτική εγκατάσταση απολυμαντικών ,συγκεκριμένη χρήση μάσκας ,οδηγίες εξατομικευμένες σε ευαίσθητους εργαζομένους ;
δ) Κι ακόμα η υποχώρηση στις πληροτητες σε πλοία ,τραίνα ,αεροπλάνα, λεωφορεία δεν εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους στον απλό κόσμο της εργασίας ; Εδώ διακινδυνεύεται πραγματικά το κεκτημένο της εθνικής επιτυχίας στον πρώτο γύρο.
ε) Δεν αρκεί η μέριμνα για τα μπαρ, τους γάμους ,τις συναυλίες και τις συναθροίσεις ,όσο κι αν είναι επίσης σημαντική, ενέχουν όμως τον κίνδυνο το συνεχές κυνηγητό να δημιουργήσει αντίθετα αποτελέσματα . Η πειθώ και μάλιστα από επαγγελματίες υγείας είναι καλύτερος δρόμος.
στ ) Εξίσου σημαντική έπρεπε να είναι και η προετοιμασία για τις ευπαθείς ομάδες , με άμεσο σχεδιασμό αναδιάταξης και αναδιάρθρωσης υπηρεσιών και δομών με αλλαγή χρήσης νοσοκομείων όπου κρίνεται απαραίτητο ,για την καλύτερη και πιο συστηματική διαχείριση των πασχόντων με χρόνια νοσήματα ,οδηγίες και πρακτικές στα ΚΑΠΗ και τις οικογένειες κλπ.
Συνοπτικά, η ένταση της πανδημίας διεθνώς και η απότομη αύξηση των κρουσμάτων στη χώρα μας απαιτεί πολεμικές συνθήκες αυτό το καλοκαίρι στο υγειονομικό σύστημα και τους ανθρώπους της Υγείας με κινητοποίηση όλου του πρωτοβάθμιου χώρου (γιατρών ,νοσηλευτών ,επισκεπτών υγείας ,κοινωνικών λειτουργών, ψυχολόγων κα).
Δυστυχώς, η συγκυρία επιβάλλει εξαιρετικά ενεργητικές και γρήγορες διαδικασίες σε εθνικό επίπεδο στοχευμένες και προσανατολισμένες δράσεις στην κοινότητα . Εντατική προετοιμασία για το φθινόπωρο ,συντονισμό και αξιοποίηση όλου του σχολάζοντος δυναμικού και όχι απλές, αποσπασματικές και τηλεοπτικές «δράσεις »,καταστολή και ανοικτές ΜΕΘ σε αναμονή…
Ο Αντώνης Δημόπουλος είναι ορθοδοντικός. Έχει διατελέσει στέλεχος του τομέα Υγείας του ΠΑΣΟΚ, γραμματέας του ΟΠΕΚ την δεκαετία του 1990, αντιπρόεδρος του ΙΣΤΑΜΕ και Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Υγείας.
Διαβάστε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις για την υγεία από την Ελλάδα και τον Κόσμο
Ακολουθήστε το healthweb.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Ακολουθήστε το healthweb.gr στο κανάλι μας στο YouTube
