”Με τον νέο κανονισμό που είναι προς ψήφιση στο Ευρωκοινοβούλιο για τη διαχείριση του ευρωπαϊκού χώρου δεδομένων υγείας, προβλέπεται ότι όλες οι ευρωπαϊκές χώρες θα ανήκουν σε ένα κοινό σύστημα υγείας, έτσι ώστε ο πολίτης όπου και να βρίσκεται, όπου και να διακινηθεί στον ευρωπαϊκό χώρο, να μπορεί να έχει μαζί του προσβάσιμο τον ηλεκτρονικό του φάκελο ‘’ , είπε ο Πρόεδρος της Εθνικής Αρχής Ηλεκτρονικής Υγείας Κύπρου Χ. Σχίζας, στην συνέντευξη που παραχώρησε στο Opinion Health και την Νικολέτα Ντάμπου Η Εθνική Αρχή Ηλεκτρονικής Υγείας όσο και το Υπουργείο Υγείας της Κύπρου και το Υπουργείο Υγείας της Ελλάδας σύντομα θα υπογράψουμε ένα ειδικό μνημόνιο συνεργασίας για θέματα ηλεκτρονικής υγείας και ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, αποκάλυψε ο Πρόεδρος στο www.healthweb.gr.
Να σημειώσουμε ότι ο κύριος Χρίστος Σχίζας , Πρόεδρος της Εθνικής Αρχής Ηλεκτρονικής Υγείας Κύπρου έχει ως κύρια αντικείμενα έρευνας και διδασκαλίας του είναι η τεχνική-υπολογιστική νοημοσύνη, η ηλεκτρονική υγεία, τα έξυπνα συστήματα υποστήριξης αποφάσεων, η ιατρική πληροφορική, τα διαγνωστικά και προγνωστικά συστήματα, και η μοντελοποίηση του εγκεφάλου και της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Εισήγαγε την διδασκαλία μαθημάτων ηλεκτρονικής υγείας στα πτυχία Πληροφορικής και Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κύπρου από το 2007. Το θέμα της σημερινής εκπομπής είναι η ηλεκτρονική υγεία.
- (Να διευκρινίσουμε ότι ο κ. Σχίζας επιθυμεί να γράφουμε το μικρό του όνομα με ι- Χρίστος και όχι Χρήστος )
Η Κύπρος έχει δώσει μεγάλη σημασία στην υγεία, αφού έχει συστήσει μία Εθνική Αρχή για την Υγεία της οποίας εσείς είσαστε Πρόεδρος. Πώς δημιουργήθηκε αυτή η ανάγκη; , Ο κ. Σχίζας απάντησε ότι Η Εθνική Αρχή Ηλεκτρονικής Υγείας είναι μια ανεξάρτητη αρχή, η οποία ιδρύθηκε με συγκεκριμένη νομοθεσία για να επιληφθεί όλα τα θέματα που έχουν να κάνουν με την ηλεκτρονική υγεία. Γιατί η Υγεία και όλα τα σχετικά διέπονται από πολλούς νόμους στην Κύπρο. Αντί να διαφοροποιούμε τους νόμους, σκεφτήκαμε να κάνουμε μια νέα νομοθεσία και να εντάξουμε όλα τα θέματα προς εξυπηρέτηση και του πολίτη και του Υπουργείου Υγείας κάτω από μια ανεξάρτητη αρχή. Έτσι προέκυψε η Εθνική Αρχή Ηλεκτρονικής Υγείας.»
Πώς βλέπει ο κ. Σχίζας την υλοποίηση της ηλεκτρονικής υγείας στην Κύπρο αλλά και στην Ελλάδα; «Η ηλεκτρονική υγεία είναι μια φιλοσοφία, ένας τρόπος διαχείρισης της υγείας με το να έχει διαθέσιμο τον ηλεκτρονικό φάκελο υγείας του πολίτη στον γιατρό και στον πάροχο υπηρεσιών υγείας την στιγμή που ο πολίτης βρίσκεται ενώπιον του γιατρού. Είναι εκεί συμπληρωμένος έτσι ώστε ο γιατρός να αποφασίσει με βάση το ιστορικό αυτού του ανθρώπου, το οποίο διαχρονικά μπορεί να ξεκινά από την ημέρα γέννησής του και είναι καταγεγραμμένο εκεί. Ακολουθεί ο ηλεκτρονικός φάκελος τον πολίτη όπου είναι ηλεκτρονικός, χάρη στην τεχνολογία.
Το πιο σημαντικό ήταν να καθορίσουμε το περιεχόμενο του ηλεκτρονικού φακέλου, σημειώνει ο Πρόεδρος της Εθνικής Αρχής Ηλεκτρονικής Υγείας Κύπρου. Να φτιάξουμε μια βάση δεδομένων όπου να κρατείται αυτός ο ηλεκτρονικός φάκελος, να διαμοιράζεται με όλους τους παρόχους υπηρεσιών υγείας, να έχει την ασφάλεια και να ανήκει στον πολίτη. Αυτές είναι οι βασικές αρχές. Και όταν γίνεται στην χώρα την ίδια αυτή η ανταλλαγή των δεδομένων υγείας, τότε θα μπορεί να γίνει και διασυνοριακά με άλλες χώρες, με άλλα κράτη-μέλη. Είμαι ευχαριστημένος γιατί κινούμαστε σταδιακά και με πρόγραμμα, έτσι ώστε και οι πολίτες να το καταλάβουν, να δεχτούν την τεχνολογία, και οι πάροχοι υπηρεσιών υγείας να προσαρμοστούν με αυτήν την κοινή γλώσσα
Ο κ. Σχίζας θεωρεί πως θα γίνει η διασύνδεση των συστημάτων ανάμεσα στην Ελλάδα και την Κύπρο; «Όχι μόνο αυτό, αλλά το όραμα της Ευρώπης με τον νέο κανονισμό που είναι τώρα προς ψήφιση στο Ευρωκοινοβούλιο για τη διαχείριση του ευρωπαϊκού χώρου δεδομένων υγείας, προβλέπεται ότι όχι μόνο η Κύπρος με την Ελλάδα, αλλά όλες οι ευρωπαϊκές χώρες θα ανήκουν σε ένα κοινό σύστημα υγείας, έτσι ώστε ο πολίτης όπου και να βρίσκεται, όπου και να διακινηθεί στον ευρωπαϊκό χώρο, να μπορεί να έχει μαζί του προσβάσιμο τον ηλεκτρονικό του φάκελο».
Το πιο σημαντικό ήταν να καθορίσουμε το περιεχόμενο του ηλεκτρονικού φακέλου, σημειώνει ο Πρόεδρος της Εθνικής Αρχής Ηλεκτρονικής Υγείας Κύπρου. Να φτιάξουμε μια βάση δεδομένων όπου να κρατείται αυτός ο ηλεκτρονικός φάκελος, να διαμοιράζεται με όλους τους παρόχους υπηρεσιών υγείας, να έχει την ασφάλεια και να ανήκει στον πολίτη. Αυτές είναι οι βασικές αρχές. Και όταν γίνεται στην χώρα την ίδια αυτή η ανταλλαγή των δεδομένων υγείας, τότε θα μπορεί να γίνει και διασυνοριακά με άλλες χώρες, με άλλα κράτη-μέλη. Είμαι ευχαριστημένος γιατί κινούμαστε σταδιακά και με πρόγραμμα, έτσι ώστε και οι πολίτες να το καταλάβουν, να δεχτούν την τεχνολογία, και οι πάροχοι υπηρεσιών υγείας να προσαρμοστούν με αυτήν την κοινή γλώσσα
Ο κ. Σχίζας θεωρεί πως θα γίνει η διασύνδεση των συστημάτων ανάμεσα στην Ελλάδα και την Κύπρο; «Όχι μόνο αυτό, αλλά το όραμα της Ευρώπης με τον νέο κανονισμό που είναι τώρα προς ψήφιση στο Ευρωκοινοβούλιο για τη διαχείριση του ευρωπαϊκού χώρου δεδομένων υγείας, προβλέπεται ότι όχι μόνο η Κύπρος με την Ελλάδα, αλλά όλες οι ευρωπαϊκές χώρες θα ανήκουν σε ένα κοινό σύστημα υγείας, έτσι ώστε ο πολίτης όπου και να βρίσκεται, όπου και να διακινηθεί στον ευρωπαϊκό χώρο, να μπορεί να έχει μαζί του προσβάσιμο τον ηλεκτρονικό του φάκελο».
Το πιο σημαντικό ήταν να καθορίσουμε το περιεχόμενο του ηλεκτρονικού φακέλου. Να φτιάξουμε μια βάση δεδομένων όπου να κρατείται αυτός ο ηλεκτρονικός φάκελος, να διαμοιράζεται με όλους τους παρόχους υπηρεσιών υγείας, να έχει ασφάλεια και να ανήκει στον πολίτη. Αυτές είναι οι βασικές αρχές. Και όταν γίνεται στην χώρα την ίδια αυτή η ανταλλαγή των δεδομένων υγείας, τότε θα μπορεί να γίνει και διασυνοριακά με άλλες χώρες, με άλλα κράτη-μέλη, είπε.
- Είσαστε ευχαριστημένος από την ηλεκτρονική υγεία στην Κύπρο ; ‘’Είμαι ευχαριστημένος γιατί κινούμαστε σταδιακά και με πρόγραμμα, έτσι ώστε και οι πολίτες να το καταλάβουν, να δεχτούν την τεχνολογία, και οι πάροχοι υπηρεσιών υγείας να προσαρμοστούν με αυτήν την κοινή γλώσσα.’’
Ο κ. Σχίζας θεωρεί πως θα γίνει η διασύνδεση των συστημάτων ανάμεσα στην Ελλάδα και την Κύπρο; «Όχι μόνο αυτό, αλλά το όραμα της Ευρώπης με τον νέο κανονισμό που είναι τώρα προς ψήφιση στο Ευρωκοινοβούλιο για τη διαχείριση του ευρωπαϊκού χώρου δεδομένων υγείας, προβλέπεται ότι όχι μόνο η Κύπρος με την Ελλάδα, αλλά όλες οι ευρωπαϊκές χώρες θα ανήκουν σε ένα κοινό σύστημα υγείας, έτσι ώστε ο πολίτης όπου και να βρίσκεται, όπου και να διακινηθεί στον ευρωπαϊκό χώρο, να μπορεί να έχει μαζί του προσβάσιμο τον ηλεκτρονικό του φάκελο. Αυτό θα γίνει πραγματικότητα. Επίσης, η Ελλάδα και η Κύπρος είναι οι μόνες χώρες που χρησιμοποιούμε την ελληνική γλώσσα. Πρόκειται για μια ιδιαιτερότητα. Επομένως, συνεργαζόμαστε έτσι ώστε οι μεταφράσεις και οι κατάλογοι δεδομένων να είναι σωστά. Επιπρόσθετα, πολλοί Κύπριοι και Ελλαδίτες διακινούνται στον χώρο, άρα η παροχή υπηρεσιών υγείας πρέπει να γίνει πολύ πιο εύκολη και προσβάσιμη. Προς αυτή την κατεύθυνση τόσο η Εθνική Αρχή Ηλεκτρονικής Υγείας όσο και το Υπουργείο Υγείας της Κύπρου και το Υπουργείο Υγείας της Ελλάδας σύντομα θα υπογράψουμε ένα ειδικό μνημόνιο συνεργασίας για θέματα ηλεκτρονικής υγείας και ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, αποκάλυψε ο Πρόεδρος στο www.healthweb.gr,
Ποια είναι τα οφέλη που έχουν οι ασθενείς και τα συστήματα υγείας από την ηλεκτρονική υγεία; «Ένα κράτος πρέπει να ασχολείται με την υγεία, όχι με την ασθένεια. Τι σημαίνει αυτό; Δεν πρέπει περιμένουμε να νοσήσει κάποιος για να πάω να τον θεραπεύσω και να έχω τα πιο μοντέρνα και τα πιο καλά νοσοκομεία και τα καλύτερα φάρμακα και τους καλύτερους χειρουργούς και θεραπευτές. Εκεί που επενδύουμε είναι στην υγεία, δηλαδή να προλάβουμε την ασθένεια προτού αυτή συμβεί. Συνδράμουν σε αυτό:
- Tα συστήματα ηλεκτρονικής υγείας,
- O νέος τρόπος καταγραφής των δεδομένων και η επεξεργασία τους μέσω των συστημάτων των υπολογιστών,
- H τεχνητή νοημοσύνη.
Αυτός είναι ο στόχος μας. Αυτά είναι τα οφέλη και αν το πάρουμε από οικονομικής πλευράς, “Ένα δράμι πρόγνωσης ισοδυναμεί με 100 δράμια θεραπείας”. Κάποιες παθήσεις μπορεί να είναι κληρονομικές και να βρίσκονται μέσα στο γονιδίωμα. Στον ηλεκτρονικό φάκελο δεν θα μπαίνουν μόνο τα φάρμακα, οι αρρώστιες που πέρασε, οι θεραπείες που του έχουν χορηγηθεί. Θα μπαίνει και υλικό που θα έχει σχέση με τις κληρονομικές παθήσεις, με την γονιδιωματική του κατάσταση και θα λαμβάνονται όλα αυτά υπόψη με συστήματα επεξεργασίας, έτσι ώστε ο κάθε πολίτης να μπορεί να θεραπευτεί επάνω όχι στο καθορισμένο, αλλά προσωπικά.»
Στην Κύπρο πραγματοποιείται hackathon ή συμμετέχεi σε αυτά άλλων χωρών; Ο κ. Σχίζας αναφέρει πως: «Στην Κύπρο δεν έχουμε οργανώσει ακόμη. Είναι ένα από τα θέματα που συζητήσαμε στο Συνέδριο που οργανώσαμε πρόσφατα στην Αθήνα, για να οργανώσουμε και στην Κύπρο ένα hackathon στα πλαίσια ενός συνεδρίου παρόμοιου με το Athens Digital Health Week. Το συγκεκριμένο συνέδριο συνδιοργανώθηκε από την ΗΔΙΚΑ και από την Εθνική Αρχή Ηλεκτρονικής Υγείας με την υψηλή προστασία των υπουργείων και της Κύπρου και της Ελλάδας. Ήταν μια πολύ εντατική εβδομάδα με συμμετοχή από πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες.»
Τι άλλο μπορούμε να περιμένουμε από την Ευρωπαϊκή Ένωση σε σχέση με την ηλεκτρονική υγεία; «Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει πάρει πολύ σοβαρά το θέμα της ηλεκτρονικής υγείας και την εφαρμογή της. Υπάρχουν 2-3 βασικοί πυλώνες για να γίνει αυτό εφικτό:
- Η οργάνωση των δεδομένων υγείας του πολίτη και πρέπει να γίνει αυτό διασυνοριακά. Σε κάθε χώρα, ανεξάρτητα με το επίπεδο ψηφιακής ωριμότητας της χώρας, θα πρέπει να γίνει ο τεχνικός φάκελος και η ανταλλαγή του από μια χώρα σε άλλη να ακολουθεί τον πολίτη.
- Τα δεδομένα υγείας. Έχει δημιουργηθεί ένας κανονισμός για την διαχείριση αυτών των δεδομένών υγείας. Αναμένεται από την Ευρώπη να τον ψηφίσει και έτσι τα κράτη μέλη θα πρέπει να τον εφαρμόσουν. Αυτός ο κανονισμός ρυθμίζει τα δεδομένα υγείας, τη διακίνησή τους, την ασφάλειά τους και την χρήση τους. Η χρήση τους εκτείνεται σε 2 επίπεδα. Το ένα επίπεδο είναι η πρωτογενής χρήση δεδομένων υγείας, που είναι αυτά που χρειάζονται για τη θεραπεία, αποθεραπεία, πρόγνωση. Η δευτερογενής χρήση δεδομένων είναι η ανωνυμοποίησή τους, για Να γίνει η επεξεργασία τους ανεξάρτητα από το όνομα και να διατίθενται σε ερευνητικά εργαστήρια, σε ερευνητικούς οργανισμούς και πανεπιστήμια, έτσι ώστε να μελετήσουν τα δεδομένα υγείας και να εξαχθούν συμπεράσματα για το μέλλον.»
Κλείνοντας, ο κ. Σχίζας αναφέρθηκε στα τεράστια βήματα που έχουν κάνει τόσο η Ελλάδα όσο και η Κύπρος στην ηλεκτρονική υγεία: «Έχω δει τεράστια πρόοδο στην Ελλάδα. Ενώ κάποτε και η Κύπρος και Ελλάδα ήτανε “άδεια καρέκλα”, έχω δει τα τελευταία χρόνια μία τρομερή πρόοδο στην Ελλάδα και στη συμμετοχή σε αυτά τα προγράμματα. Άρχισαν οι Ευρωπαίοι να μας βλέπουν με πολύ διαφορετικό τρόπο. Αυτό έχει να κάνει με τους επιστήμονες που είναι εδώ, αλλά και με τις κυβερνήσεις που στηρίζουν αυτά τα εγχειρήματα».