Αρκετοί άνθρωποι δηλώνουν πως είναι αλλεργικοί στην πενικιλίνη, αν και στην πραγματικότητα δεν μπορεί να θυμηθεί αν είχε ποτέ αλλεργική αντίδραση στη συγκεκριμένη ουσία.
Σύμφωνα με έναν αλλεργιολόγο από το Κέντρο Υγείας και Επιστήμης του Τέξας, πολλοί άνθρωποι πιστεύουν, χωρίς λόγο, πως είναι αλλεργικοί στην πενικιλίνη. «Πολλοί που αναφέρουν αλλεργία στην πενικιλίνη δεν ξέρουν γιατί το δηλώνουν. Θα μπορούσε να είναι επειδή είχαν μια αντίδραση όταν ήταν πολύ νέοι ή επειδή ένα μέλος της οικογένειας είχε μια αλλεργική αντίδραση και είπαν τα παιδιά τους να μην πάρουν ποτέ πενικιλίνη» δηλώνει ο αλλεργιολόγος Thomas Leath.
Μια μελέτη της Mayo Clinic έδειξε ότι το 80 με 90 τοις εκατό των ασθενών που δηλώνουν πως έχουν αλλεργία στην πενικιλίνη, δεν είχαν καμία πραγματική απόδειξη και απέφευγαν το φάρμακο χωρίς λόγο. Να σημειωθεί πως η αναφυλαξία (μια σοβαρή -δυνητικά απειλητική για τη ζωή- αλλεργική αντίδραση) στην πενικιλίνη είναι αρκετά σπάνιο φαινόμενο.
Η πενικιλίνη και τα παράγωγα της είναι η συνηθέστερη αιτία φαρμακευτικής αλλεργίας, προκαλώντας 500 θανάτους το χρόνο στις ΗΠΑ. Η αλλεργία στην πενικιλίνη μπορεί να εκδηλωθεί με ποικίλες αντιδράσεις, που κατατάσσονται ως αντιδράσεις Τύπου Ι έως IV κατά Gell και Coombs.
Η αντίδραση υπερευαισθησίας στην πενικιλίνη εμφανίζεται στο 0,5%-8% του πληθυσμού. Αν και μπορεί να εμφανιστούν διάφοροι τύποι υπερευαισθησίας, η πιο συχνή και ενδεχομένως επικίνδυνη αντίδραση είναι αυτή του τύπου I (άμεση), η οποία διαμορφώνεται από την ανοσοσφαιρίνη IgE.
Στις πολύ σπάνιες περιπτώσεις στις οποίες μια λοίμωξη δεν ανταποκρίνεται σε άλλο αντιβιοτικό και είναι τόσο σοβαρή ώστε ο κίνδυνος να ξεπερνά αυτόν της αναφυλαξίας, ο ασθενής μπορεί να απευαισθητοποιηθεί με βαθμιαία αυξανόμενες δόσεις πενικιλίνης.
Σύμφωνα με τον Thomas Leath είναι σημαντικό για τον κόσμο να αναγνωρίζει τη διαφορά μεταξύ μιας αλλεργικής αντίδρασης στην πενικιλίνη και πιθανών ανεπιθύμητων παρενεργειών του φαρμάκου.
Ποια είναι η κλινική εικόνα της αναφυλαξίας μετά από χορήγηση πενικιλίνης;
Οι αντιδράσεις προς την πενικιλίνη μπορούν να ταξινομηθούν ως αναφυλακτικές αντιδράσεις που συμβαίνουν λεπτά μετά από τη χορήγηση πενικιλίνης, ως επιταχυνόμενες αντιδράσεις (εκδηλώνονται κυρίως με κνίδωση) και συμβαίνουν ώρες μετά τη χορήγηση και ως όψιμες αντιδράσεις που κυμαίνονται από κνίδωση μέχρι αντιδράσεις του τύπου ορονοξίας και εκδηλώνονται ημέρες ή εβδομάδες μετά τη θεραπεία.
Όπως συμβαίνει με όλες τις αναφυλακτικές αντιδράσεις του Τύπου Ι, προς την πενικιλίνη, αυτές εκδηλώνονται κυρίως στο δέρμα, το αναπνευστικό και το καρδιοκυκλοφορικό σύστημα. Όμως μπορεί να εμφανιστούν εκδηλώσεις και από το γαστρεντερικό και το γεννητικό σύστημα του θήλεος (πυελικοί πόνοι). Τα απειλητικά για τη ζωή επακόλουθα είναι η συστηματική υπόταση, που είναι δευτεροπαθής της αγγειοδιαστολής και της λίμνασης του αίματος στο φλεβικό σύστημα, καθώς και η απόφραξη της ανώτερης και κατώτερης αεροφόρας οδού, που οδηγεί στην υποξία των ιστών.